SHODAS’A SAMSKAARAAS – vedasamskrutisamiti

🙏OM🙏

SHODAS’A SAMSKAARAAS.

By Dr. T(S) Visalakshi

షోడశ కర్మలు

మనం షోడశ సంస్కారాలను తెలుసుకునే ప్రయత్నం చేద్దాం. మన ధర్మం లో 48(౪౮) సంస్కారాలు ఉన్నాయి. కాని, మనం 40(౪౦) సంస్కారాలను మాత్రమే ఆచరిస్తున్నామని గౌతమ మహర్షి వివరించారు.

మనకి 40 సంస్కారాలు ఉన్నప్పటికీ, ప్రస్తుత కాలం లో కేవలం 16 సంస్కారాలు మాత్రమే ఆచరణలో ఉన్నాయి. వాటిలో కూడా కొన్ని తేడాలు ఉన్నాయి.ఈ సంస్కారాలు ఒక శ్లోకం రూపం లో ఉన్నాయని కొంత మంది తెలిపారు.

శ్లో . గర్భాదానం పుంసవనం సీమంతోనయనం తథా

జాత నామ్నన్నయన్న చౌలాని మౌంజీ వ్రత చతుష్టయం

గోదానాఖ్యం స్నాతకం చ వివాహం పైత్రుమేధికం

షోడశైతాని కర్మాణి సమంత్రకం కారయేతతః ||

షోడశసంస్కారాలు:

1.గర్భాదానం

2.పుంసవనం

3.సీమంతోన్నయనం

4.జాతకర్మ

5.నామకరణం

6.నిష్క్రమణ

7.అన్నప్రాసన

8.చౌల కర్మ/చూడాకర్మ

9.కర్ణవేధ(చెవులు కుట్టటం)

10.అక్షరాభ్యాసం

11.ఉపనయనం

12. సమావర్తనం /స్నాతక వ్రతం

13.అబ్బాయిలకు కేశాంత సంస్కారం

13 అ.అమ్మాయిలకు రాజస్వల సంస్కారం

14. వేదవ్రతం/బ్రహ్మ వ్రతం

15వివాహ సంస్కారం

16.అంత్యేష్టి

ఎక్కువగా అందరం ఆపస్తంభ గృహ్య సూత్రం ఆచరిస్తాము. కాని, కొన్ని ధర్మ సూత్ర గ్రంధాలు మరియు గృహ్య సూత్ర గ్రంధాలూ కూడా ఆచరణలో ఉన్నాయి. ఇంకా కొన్ని ధర్మ సూత్ర గ్రంధాలూ కొద్ది పాటి వైవిధ్యం తో కూడా ఉన్నాయి.

షోడశ సంస్కారాలతో మరికొన్ని సంస్కారాలు చేర్చబడ్డాయి. ఇంకా కొన్నింటిలో, ఇంకొన్ని ధర్మ సూత్రాలలో రెండు మూడు సంస్కారాలను కలిపి ఒక్క సంస్కారంగా చేర్చబడింది.

మనము ఇందులో ఆపస్తంభ గృహ్య సూత్రం అనుసరించి షోడశ సంస్కారాలను తెలుసుకుంటాము. మనం ఒక్కొక్క సంస్కారాన్ని వివరంగా తెలుసుకుందాము. అంతకంటే ముందు, ప్రతిఒక్క సంస్కారం యొక్క సారంశాన్ని విపులంగా తెలుసుకుందాము. షోడశ సంస్కారాలను మీకు పరిచయం చేసిన తరువాత ముందుకు సాగుదాము.

నిజానికి సంస్కారము అంటే పవిత్రతను లేదా శుద్ది పొందడం. శరీరం, మనసు,జీవుడు–జీవాత్మ ఇవన్ని పవిత్రతను పొందడం అని అర్ధం. మన యొక్క గత స్థితి నుండి భవిష్యత్ స్థితికి వెళ్లేందుకు పొందే పవిత్రతను సంస్కరింపబడటం అంటారు. షోడశ సంస్కారాలలో ఒక్కో దాని గురించి గృహ్య సూత్రాలలో ఈ విధంగా చెప్పబడింది:

1.గర్భాదానం:ఇది సంస్కారాలలో మొదటిది. వివాహానంతరం వధువు సత్సంతానము పొందడానికే కాక తన యొక్క గర్భము వేదం మంత్రానుసారం యోగ్యతను సాధించుకునే ప్రక్రియ. నూతన దంపతుల యొక్క మనస్సు, శరీరం వేదమంత్ర సహితంగా శుద్ధి పరిచిన అనంతరం వధువు గర్భం దాల్చడానికి అర్హురాలు అవుతుంది. ఈ ప్రక్రియ లో వధువు ప్రాముఖ్యత వహిస్తుంది.

2.పుంసవనం: ఇది రెండవ సంస్కారం. స్త్రీ గర్భం దాల్చిన మూడవ మాసంలో, పుత్ర సంతానం కొరకై చేసే ప్రక్రియ.

3. సీమంతం:మూడవ సంస్కారం సీమంతం లేదా శ్రీ మంతం అని అంటాము.ఇది తల్లిని, బిడ్డను సంరక్షించేందుకు కాక సునాయాసంగా ప్రసవం జరగడానికి ఉద్దేశించి చేసే ముఖ్య మైన కర్మ. గర్భం ధరించిన స్త్రీకి ఆనందం కలిగేలా ఒక పండుగ లా జరప వలసిన కార్యక్రమం.

పైన తెలుపబడిన మూడు సంస్కారాలు శిశువు జన్మించడానికి పూర్వం జరుపవలసినవి.

ఇప్పుడు మనము శిశువు జన్మించిన తరువాత చేయవలసిన కర్మలను తెలుసుకుందాము.

4. జాత కర్మ:ఇది నాలుగవ సంస్కారం. శిశువు జన్మించిన తరువాత శిశువుకు చేయవలసిన కర్మ. ఈ కర్మ శిశువు జన్మించ డానికి కొద్ది సమయం ముందు మొదలై శిశువు జన్మించిన తరువాత పూర్తవుతుంది.

శిశువు యొక్క తండ్రి జాత అశౌచానికి పూర్వం అలాగే పురిటి స్నానం పూర్తైన తరువాత 11 వ రోజున కూడా చాల రకాలైన దానాలు చేస్తారు.

5.నామకరణం: ఐదవ కర్మ, శిశువుకు పేరుపెట్టే కార్యక్రమం. ఇది శిశువు జన్మించిన 11వ రోజున కాని 21వ రోజున కాని జరుపుతారు. దీనితో పాటుగా, శిశువు తల్లి తండ్రులు శిశువును ఉయ్యాలలో పడుకో పెట్టి జరుపే వేడుక.

6. నిష్క్రమణం:ఆరవ సంస్కారం నిష్క్రమణం.ఇందులో నవ జాత శిశువును యజ్ఞశాలకు తీసుకువెళ్తారు.శిశువు జన్మించిన తర్వాత మొట్టమొదటి సారిగా బాహ్య ప్రపంచం లోకి తీసుకు వచ్చి బాహ్య జగత్తుకు, సమాజానికి మరియు బాహ్య ప్రకృతికి అలవాటు పడటానికి ఈ కర్మ నిర్వహిస్తారు.

7.అన్న ప్రాసన: తల్లి పాలు మినహా ఏ ఇతర ఆహరం తెలియని శిశువుకు, ఈ సంస్కారం లో శిశువు నాలుకకు పరమాన్నం రుచి చూపిస్తారు. దీనితో పాటు గా, శిశువు తల్లి తండ్రులు ఒక “వస్తు ప్రదర్శన” అనే వేడుకను చేస్తారు . కొన్ని వస్తువులు పెట్టి శిశువుకు దగ్గరగా పెట్టి, శిశువు దోగాడుతూ వెళ్లి ఆ వస్తువులను ముట్టుకోవాలి.శిశువు ఏ వస్తువును తాకుతాడో అదే తన భావిష్యత్తు గా, ఆ వృత్తి నే భవిష్యత్తు లో ఎంచుకుంటాడని అర్ధం.

8.చూడాకర్మ:ఇది ఎనిమిదవ సంస్కారం.దీనిని చౌల సంస్కారం అని కూడా అంటాము. పుట్టినప్పుడు శిశువు తలపై ఉన్న వెంట్రుకలను తీసి వేస్తారు.మనం దీన్ని పుట్టు వెంట్రుకలు తీయడం అంటాము.

9.కర్ణవేధ: కర్ణవేధ తొమ్మిదవ సంస్కారం. కర్ణవేధ అంటే చెవులు కుట్టటం అని అర్ధం. ఈ సంస్కారం, మన పూర్వీకులు చెప్పినట్టుగా, ఆరోగ్య రీత్యా చాలా ముఖ్యమైనది. చెవులు కుట్టం తో పాటుగా, ఆడపిల్లలకి ముక్కు కూడా కుడతారు.చెవులు కుట్టటం ఆడపిల్లలకి, మగపిల్లలకి కూడా చేస్తారు. ఆడపిల్లలకు మాత్రమే ముక్కు కుడతారు.

10. అక్షరాభ్యాసం: పదవ సంస్కారం అక్షరాభ్యాసం. మొట్టమొదటగా ఉచ్చరించడం రాయడం నేర్పిస్తారు. ఇది అందరికి అవసరమైన, చాల ఉత్కృష్టమైన సంస్కారం.

11.ఉపనయనం:పదకొండవ సంస్కారం. ఇది చాల శ్రేష్టమైన,నిగూఢమైన సంస్కారం.ఇందులో తండ్రి తన తనయుడికి బ్రహ్మోపదేశ౦ చేస్తాడు, గురువు వటువుకు యజ్ఞోపవీత ధారణ చేస్తాడు. ఈ సంస్కారం ద్వారా వటువును గురువు/ఆచార్యుని దగ్గరికి చేర్చి నిజమైన, అలౌకికమైన జ్ఞానాన్ని గురువు ద్వారా పొందేందుకు తోడ్పడుతుంది. ఈ సంస్కారం జరిపిన తర్వాత వటువు బ్రహ్మచారిగా మారుతాడు

12. సంవర్తన లేక స్నాతక సంస్కారం: ఈ సంస్కారాన్ని విద్యార్ధి యొక్క విద్యాభ్యాసం అనంతరం జరుపుతారు.ఈ సంస్కారాన్ని విద్యను బోధించిన ఆచార్యుడు లేక గురువు కాని జరిపి, వటువు ను బ్రహ్మచర్యం నుండి గృహస్తాశ్రమం స్వీకరించమని ఆజ్ఞాపిస్తారు.

13.కేశాంత సంస్కారం లేక గోదాన వ్రతం: ఇది పదమూడవ సంస్కారం. దీన్ని కేశాంత సంస్కారం లేదా గోదాన వ్రతం అని అంటారు. ఈ సంస్కారాన్ని అబ్బాయికి గడ్డం,బుగ్గల మీద వెంట్రుకలు పెరిగిన తరువాత చేసే కార్యక్రమం. అబ్బాయి గురువు గారికి వత్స సహితంగా గోవును దానం చేయాలి. దీనినే గోదాన వ్రతం అంటారు. ఇటువుంటి కార్యక్రమం ఆడపిల్ల పుష్పవతి అయినప్పుడు కూడా చెయ్యాలి.

14. వేద వ్రతం లేక బ్రహ్మ యజ్ఞం : పద్నాలుగవ సంస్కారం వేద వ్రతం లేక బ్రహ్మ యజ్ఞం అని అంటారు. దీన్ని, వివాహానికి పూర్వం బ్రహ్మచారి గురుకులం లో ఉండగా   చేసే క్రతువు. దీన్ని నాలుగేళ్ళు చెయ్యాలి. ఇందులో గురువు బ్రహ్మచారి తో కొన్ని యజ్ఞాలు, వేద పఠనాలు, వ్రతాలు ఆచరింప చేస్తారు.

15.వివాహ సంస్కారం: ఇది వధువు ను వరుని కలిపి గృహస్తాశ్రమం లోకి ప్రవేశి౦ప చేసే ఒక వేడుక . ఇది నాలుగు ఆశ్రమాలోకెల్లా మహోత్క్రుష్టమైనది.

గృహస్తాశ్రమం చాల ముఖ్యమైన ఆశ్రమం.ఈ ఆశ్రమం లో ఉన్న వారు మిగతా మూడు ఆశ్రమాలలో ఉన్న వారిని పోషించాలి. గృహస్తాశ్రమం ద్వారా వంశం నిలబడుతుంది కాబట్టి ఇది ఎంతో పవిత్రమైనది.

16.అంత్యేష్టి:ఇది చివరి సంస్కారం, అంత్యేష్టి సంస్కారం. ఇది స్త్రీ కాని పురుషుడు, తమ దేహం వదిలేశాక వారి పుత్రుడు చేసే కార్యక్రమం.

కావున, మొట్ట మొదటి సంస్కారం అమ్మమ్మ, నాన్నమ్మ , తాతయ్య లు పుట్టబోయే బిడ్డకు చేస్తారు. పిల్లలు పుట్టాక, పసిపిల్లలుగా ఉన్నప్పుడు వారి తల్లి తండ్రులు వారి ఎదుగుదలకు, ఉన్నతి కొరకై ఇంకొన్ని సంస్కారాలు చేస్తారు.

మరికొన్ని సంస్కారాలను ఆచార్యుడు/గురువు చేస్తారు . చివరి సంస్కారం కొడుకు చేస్తాడు.

ఇప్పుడు సంస్కారం అంటే ఏంటి? ఎన్ని సంస్కారాలు ఉన్నాయనే విషయాన్నీఒక దాని తరువాత ఒకటి అన్నీ వివరంగా తెలుసుకుందాము.

‘సంస్కారం ‘ అనే పదం “కృ”-“చేయవలసినది” అనే ధాతువు నుండి ఉద్భవించినది .అది “సం-సమ్యక్ –(సరైనది) మంచిది” అనే ఉపసర్గ తో చేరి “సమ్యక్ కరణమేవ సంస్కరణం”గా అవుతుంది.

సంస్కరణం అంటే మంచి చెయ్యడం. ఎన్నోజన్మలుగా జీవుడి తో పాటు ప్రయాణిస్తూ వస్తున్న పాపాలను, పొరపాట్లను చిత్తము నుండి తుడిచేసి పవిత్రులను చేసే ప్రక్రియను సంస్కారం అంటారు.

సంస్కారం అనే పదము ఋగ్వేద మంత్రాలలో మరియు జైమిని పూర్వ మీమాంస లో నే కాక ఇతర సూత్రాలైన గృహ్య, ఆపస్తంభ సూత్రాలలో కూడా కనిపిస్తుంది.

సంస్కారాలు ఆగమ శాస్త్రాలకు సంబంధించిన కర్మకాండ. సంస్కారాలు, జీవుడు పుట్టకముందు నుండి మొదలు పెట్టి, జన్మించిన తర్వాత వివిధ దశలలో చేస్తూ, మనిషి దేహం విడిచాక, తన కుమారుడు చేసే అన్త్యేష్టితో ముగుస్తుంది.

ఈ భూమి మీద ఉన్న 84 లక్షల జీవ రాశులలో ఒక్క మనిషి కి మాత్రమే సంస్కారాలు జరుపబడుతాయి. ఎందుకంటే మానవ జీవితము, మానవ దేహము ఎంతో ఉన్నతమైనది, ఉత్కృష్టమైనది.

కేవలం మానవ ఉపాధి లో మాత్రమే మోక్షం పొందగలము. ఒక వేళ జీవుడు పక్షి గానో లేక జంతువు గానో జన్మించినట్లైతే అవి కేవలం ఆ ఉపాధికి సంబంధించిన పాప పుణ్యాలను మాత్రమే అనుభవిస్తాయి.

మోక్ష సాధనకు పశుపక్ష్యాదులు  గ్రంధాలను చదవలేవు, వాటిని అర్ధం చేసుకునే శక్తి లేదు, మంత్రాలను పఠించలేవు,ప్రవచనాలను వినలేవు, పూజలు చేయలేవు అంతేకాక  ధ్యానం చేయలేవు.

కొన్ని మినహాయింపులు ఉన్నప్పటికీ, మన గ్రంధాలలో ఉన్న గజేంద్ర మోక్షం, శ్రీకాళహస్తీశ్వర మహాత్మ్యం నుండి శ్రీ, కాళ,హస్తి మొదలైనటువంటివి తమతమ ఉపాధుల నుండి మోక్షాన్ని పొందాయి.

“ జంతూణాం నర జన్మ దుర్లభం “

ఎన్నో జన్మల అనంతరం మనకు మానవ జన్మ లభిస్తుంది.మానవ శరీర ఉపాధి ద్వారా మాత్రమే జనన మరణ పరంపర నుండి మోక్షం పొందగలము. దుర్లభమైన మానవ శరీరం లభిస్తున్నప్పుడు, జీవుడు తల్లి గర్భం లోనికి  ప్రవేశించక ముందే ఆ గర్భస్థ  శిశువును   సంస్కరింపచేయాలి. శిశువు జన్మించక ముందునుండి మొదలు పెట్టిన సంస్కారాలు శిశువు జన్మించాక కూడా కొనసాగించాలి.

శిశువుకు సంస్కారాలను వాడి తల్లి తండ్రులు చెయ్యాలి. అటు తర్వాత సరైన సంస్కారాలను ఆచరిస్తూ ఆధ్యాత్మిక జీవనం కొనసాగిస్తూ, మానవ జీవితానికి గమ్యమైన మోక్షాన్ని పొందే ప్రయత్నం చెయ్యాలి. పూర్ణ ఆయుర్దాయం ముగిసాక, దేహం వదిలేసాక అంత్యేష్టి ని తన కుమారుడు చేస్తాడు.

శిశువు తల్లి గర్భం లో ఉండగానే తన గత జన్మల కర్మలను  అనుభవిస్తాడు. దీన్నే “గర్భవాస నరకం” అని అంటారు. ఇవి నరక బాధల లాగే ఉంటాయి.

ఒక ప్రాణి మరణించి శరీరం పడిపోయాక, మరల మానవ శరీరం లభించాలన్నా, మనిషిగా జన్మించాలన్నా చాల కాలం ఎదురు చూడాల్సి వస్తుంది. ఆ జీవాత్మ ఒక వర్షపు చినుకు ద్వారా పంటల్లోకి ప్రవేశిoచి మొక్కగా మొలిచి,  ధాన్యపు గింజలుగా తయారయ్యి, ఆ ధాన్యపు గింజలను ఆహారంగా స్వీకరించిన పురుషుడి యొక్క వీర్య రూపం దాల్చి తన యొక్క భార్య గర్భం లోపలికి ప్రవేశిస్తుంది.అక్కడ  చీకటిగా, ఇరుకుగా ఉండి చాల కష్టాలను అనుభవిస్తూ, నీటి పై తేలుతూ, తల్లి నుండి ఆహరం స్వీకరిస్తూ, తన కాళ్ళు చేతులు, శరీరం  దాని లో ని, ఇంద్రియాలను, మెదడును, అవయవాలను పూర్తీ సామర్ధ్యం తో ఈ భూమి మీద జీవించడానికి వీలుగా  పెంచుకుని తల్లి గర్భం నుండి జాగ్రత్తగా బయటికి వస్తుంది.

జీవుడు, తల్లి గర్భం లో ఉండగా పశ్చాత్తాపంతో విలపిస్తూ, మన శాస్త్రాల, పురాణాల ప్రకారం ఈ విధంగా ప్రార్ధిస్తాడు “ ఓ భగవంతుడా! నేను ఈ బాధను భరించలేకున్నాను, నన్ను ఇక్కడి నుండి జాగ్రతగా బయటకు చేర్చు. ఇక మీదట నేను పాప కర్మలు చెయ్యను, నువ్వు చూపించిన, ఇచ్చిన మార్గంలోనే ప్రయణిస్తాను” అని.

ఈ దశలో జీవుడికి గత జన్మలు స్పురణకు వస్తాయి అందుకే అతడు పశ్చాత్తాపంతో విలపిస్తాడు.

గర్భోపనిషత్తు , గరుడ పురాణం ఇంకా మనకున్న ఇతర పురాణ గ్రంథాలలో  కూడా గర్బం లో పిండం యొక్క వివిధ దశల గురించి, జీవుడి యొక్క గతుల గురించి జీవులు  చేసుకున్న పాప పుణ్య కర్మల ఫలితం గురించి వివరించాయి.

జన్మించిన శిశువు ఒక మేధావి లేక ఒక  మహాత్ముడో, విద్వాంసుడో లేక మన అందరిలాగా ఒక సామాన్య మానవుడిలాగ జీవితం గడపవచ్చు. జీవుడిగా జన్మించ వలసిన  ఆ ఆత్మ ఏదైనా కావొచ్చు, కాని మాతృ గర్భం లోకి జీవుడు ప్రవేశించక  పూర్వం  వైదిక మంత్రనుసారం మాతృ గర్భాన్ని పవిత్రం లేక శుద్ధి చేస్తారు.

ఒక ఇంటిలో నికి మనం ప్రవేశించాలంటే, దాన్ని నీవాస యోగ్యంగా మార్చుకోవాలంటే ఇంటిని ఎలాగైతే శుభ్రపర్చుకుంటామో, అదే విధంగా, జీవుడు కూడా మాతృ గర్భం లోకి ప్రవేశించక పూర్వం, పెద్దలు మాతృగర్భాన్ని, అంటే ఆ జీవుడికి యొక్క గృహాన్ని శుద్ది చేస్తే మంచి ఆత్మ/జీవాత్మ /సదాత్మ ప్రవేశిoచి జన్మించడానికి అనువుగా ఉంటుంది.

శిశువు జన్మించడానికి పూర్వం తల్లికి మూడు సంస్కారాలు చేస్తారు. శిశువు జన్మించాక తల్లి తండ్రి కలిసి ఆ శిశువుకు చేసే సంస్కారాలు పన్నెండు. మానవుడు పరిపూర్ణంగా జీవించాక ఈ దేహం పడి పోయాక తన కుమారుడు అంత్యేష్టి ని నిర్వహిస్తాడు.

ఈ వైదిక విధానాన్ని సంస్కారం లేక సంస్కారాలు అంటాము.వీటినే షోడశ సంస్కారాలు అంటాము.

కాబోయే తల్లి తండ్రులు అంటే (వధూవరులు ) ఆ శిశువుకు తల్లి తండ్రులుగా అవుతారు. ఒక గురువు చేత /ఆచార్యుని చేత/ఒక ఆధ్యాత్మికవేత్త చేత నిర్వహింప బడే ఈ సంస్కారలల్లో మూడు తరాలవారిని చేర్చుతారు.

మన ధర్మ శాస్త్రాలలో 40 సంస్కారాలు ఉన్నాయని గౌతమ మహర్షి తెలిపారు.”చతుర్వింశతి సంస్కారః”.మరికొంతమంది 48 ఉన్నాయని తెలిపారు.ఆపస్తంభ సూత్రం ప్రకారం, వాటిలో ఉన్న 16 మాత్రం ఖచ్చితంగా అందరం ఆచరిస్తున్నాము.మనమందరం, అంటే హిందువులం అందరం ఒకే శాస్త్ర పద్ధతిలో వాటిని ఆచరిస్తున్నాము.ప్రాంతాల వారిగా ఒకటి రెండు మారవచ్చు. పాత కాలం లో మన పూర్వీకులు పాటించిన పద్ధతుల్లో మంచి ఆరోగ్యం, శాస్త్రీయత మరియు వైజ్ఞానికత ను మేళవించి ఆధ్యాత్మిక అభివృద్ధికి దోహదపడేటట్టుగా నిక్షిప్తమై ఉన్నాయి. ఇప్పటి ఈ ఆధునిక యుగం లో , మనుష్యులు వారి యొక్క శాస్త్ర సహాయం తో ఎన్నో ఔషధాలను కనుక్కున్నారు. అందువలన, సంస్కారలల్లో కొన్ని మార్పులు జరిగాయి.అయినప్పటికీ, అందరం షోడశ కర్మలను అందరం ఆచరిస్తున్నాము.

ఈ షోడశ కర్మలను చిన్న, పెద్ద ఆడ, మగ అందరికి చేస్తారు. కాని, కొన్ని మటుకు కేవలం ఆడపిల్లలకి విడిగా, మగ పిల్లవాడికి విడిగా చెప్పబడ్డాయి. మిగతావన్నీ అందరికి సాధారణంగా జరిగేవే. ఎలా అయితే 16 కళలు ఉన్న చంద్రుడిని పున్నమి చంద్రుడు అంటామో, అలాగే షోడశ సంస్కారాలతో మానవుడికి పూర్ణత్వం లభిస్తుంది. వాటిని ఆచరిస్తున్నవారు ఒక సరైన పద్ధతిలో జీవించి మోక్షన్ని పొందే అవకాశ౦కలదు. షోడశ సంస్కారాలు ఆచరించడం వల్ల కలిగే ప్రయోజనం ఈ ప్రకారంగా అర్ధం చేసుకోవచ్చు. చాల మురికి పట్టిన ఒక రాగి పాత్ర కాని లేక ఇత్తడి పళ్ళెం కాని ఉందనుకోండి, దాని మురికిని తీసి వేయడానికి, చింతపండు ఉప్పు కలిపి ఇటుక పొడి తో కూడా తోమి నీటితో కడగాలి.అప్పుడు కొత్త వాటిలా మెరుస్తాయి. ఈ మధ్య కాలం లో మనం వాటిని పీతాంబరి అనే ఒక పొడిని పీచుకో కలిపి తోముతున్నాము.అదే విధంగా గత జన్మలలో జీవుడికి పోగైన మురికిని, అపవిత్రమైన వాటిని తొలగించే౦దుకు ముందుగా ఉపాధిని మంత్రయుక్తంగా సరైన విధి విధానాలతో శుద్ధి చేస్తాము. అలా ఆ ఉపాధిలో ఉన్న జీవుడిని శుద్ధి తరువాత ఆ జీవుడికి శారీరిక, మానసిక మరియు ఆధ్యాత్మిక పవిత్రత కలుగుతుంది. కాబట్టి, ఇది అందరు తప్పక ఆచరించాలి. వర్ణాశ్రమ ధర్మాలు ఎంత ముఖ్యమో, షోడశ సంస్కారాలు కూడా అంతే ముఖ్యం. ఇది వైదిక జీవన విధానానికి మూలం.మన సామాజిక జీవన విధానం వీటి పైనే ఆధార పడి ఉంటుంది. మానవ జీవన అభివృద్దికి ఆలోచనలు, ఉద్దేశాలు చాలా ముఖ్యమైనవి. మన ఆలోచనల యొక్క పర్యవసానం మన చేతలలో కనపడుతుంది.ఫలితాలు తదనుగుణ౦గానే వస్తాయి.ఉత్తమ జన్మ లభించాలన్నాలేక మోక్షం లభించాలన్నా ఈ సంస్కారాలను ఆచరించడం వల్ల మాత్రమే సాధ్యపడుతుంది. అందువలన మన మహర్షులు మన శారీరిక, మానసిక మరియు ఆధ్యాత్మిక పవిత్రతకు వీటిని మనకు సూచించారు. జన్మించవలసిన శిశువుకు లేక నవజాత శిశువుకు షోడశ కర్మలు ఆచరించడం వలన ఎంతో శుభం కలుగుతుంది అంతేకాక, ఈ శుభకరమైన వాటిని ఎంతో భక్తి భావ౦ తో పాటించడం మన సాంప్రదాయం. శిశువును శుద్ధి పరచడం తో పాటుగా ఈ సాంప్రదాయలను పాటించడం, వేడుకగా చేయడం వల్ల తల్లి తండ్రుల మరియు బంధువుల సంతోషాతిరేక౦ వలన అందరు శుద్ది చేయ బడతారు. ఆసేతు హిమాచలం లో ఉన్న హిందువులను ఒక్కటిగా చేయడమే ఈ వేడుకల యొక్క పరమార్ధం. ఈ పవిత్ర భూభాగం లో ఎక్కడ జన్మించిన కూడా ఈ సంప్రదాయాలను అందరూ ఆచరించి తీరాలి. మనుష్యులలో ఉండే చెడును నిర్మూలించి, మంచిని పెంచి మోక్ష సాధనకు అర్హతను పెంచి సఫలీకృతులను చెయ్యడమే మన జీవిత లక్ష్యం.

ఇప్పుడు మనం పాటిస్తున్న ఈ షోడశ సంస్కారాల గురించి క్లుప్తంగా తెలుసుకు౦దాము. దీని గురించి వివరంగా తెలుసుకోవాలంటే ఒక గ్రంధమే రాయవచ్చు. షోడశ సంస్కారాల తో పాటుగా ఇంకా చాలా సంస్కారాలు ఉన్నాయని మహర్షుల వారు సెలవిచ్చారు. ఆపస్తంభ గృహ్య సూత్రాలనుసారం దశమహా యజ్ఞాల సంస్కారాలు,సప్త సోమ సంస్కారాలు, సప్త హవిర్యగ్నాలు, సప్త పాక యజ్ఞాలను కూడా సంస్కారాలని అంటారు.శ్రీ హరిదత్తాచార్యుల వారి ప్రకారం షోడశ సంస్కారాలను పాక యజ్ఞ సంస్కారాలని అంటారు. పాక యజ్ఞ అంటే ప్రాశస్త్య మైనది-శ్రేష్టమైనది అని అర్ధం అని శ్రీ హరి దత్తాచార్యుల వారు అంటారు. హారీత స్మృతి ఇలా విసదీకరించారు :-“సంస్కరాః ద్వివిధాః,బ్రహ్మ తథా చ హారీతః”||

“ద్వివిదోహి సంస్కారో భవతి,బ్రహ్మో దైవశ్చ పాకయజ్ఞః |

సోమయాగాదయః దైవ సంస్కారాః,గర్భా దానాదానదయః, బ్రహ్మ సంస్కారాః||

మనం పాటిస్తున్న షోడశ కర్మలు ఇలా ఉన్నాయి :

1.గర్భాదాన

2.పుంసవన

3.సీమంతం (పై తెలిపిన మూడు సంస్కారాలు తల్లికి,తన తల్లి తండ్రులు, అత్తమామలు కలిసి, బిడ్డ పుట్టక పూర్వం జరిపే సంస్కారాలు)

4. జాత కర్మ

5. నామ కరణ

6.నిష్క్రమణ

7.అన్నప్రాసన

8.చూడా కర్మ (పుట్టు వెంట్రుకలు తీయటం)

9.కర్ణవేధ (చెవులు కుట్టించటం)

10.అక్షరా భ్యాసం

11.ఉపనయనం

12.సమవర్తనం లేక స్నాతకం

13.మగ పిల్లలకు కేశాంత సంస్కారం

13 అ. ఆడ పిల్లలకు బాలిక రజస్వల సంస్కారం

14.వేద వ్రతం లేక బ్రహ్మ యజ్ఞం

15.వివాహ సంస్కారం

16. అంత్యేష్టి సంస్కారం -చివరి కార్యక్రమం

మొదట తెలిపిన మూడు సంస్కారాలు కాబోయే తల్లికి ,తన తల్లి తండ్రులు, అత్తమామలు కలిసి, బిడ్డ పుట్టక పూర్వం జరిపే సంస్కారాలు.

ఇప్పుడు మొదటి సంస్కారమైన గర్భాదానం గురించి తెలుసుకుందాము .ఇది మొదటి సంస్కారం. వివాహమైన నాలుగవ రాత్రి ఇది జరుపుతారు.వదూవరుల తల్లి తండ్రులు ఇది జరుపుతారు. ఇది జీవితంలో ఒక్కసారే జరుపుతారు .దీనినే గర్భ ధారణ అని కూడా అంటారు. మానవులు వివాహం చేసుకునేది కేవలం సత్సంతానం కొరకే.మనుష్యులు వివాహం చేసుకునేది కేవలం కీర్తిప్రతిష్టలు, గుణవంతులైన పిల్లలే కాక వంశాన్ని నిలబెట్ట గల బాధ్యత కలిగిన,శరీరం వదిలిన తల్లికి తండ్రికి అంత్యేష్టి చెయ్యగలిగి , వారు అసంపూర్ణంగా వదిలిపెట్టిన పనులను పూర్తీ చేయగలిగిన, ఎప్పుడో శరీరం వదిలిన పూర్వీకులకు పిత్రుదేవతారధన చెయ్యగలిగిన వారై ఉండాలి. ఈ పై కారణాల వలన మనకు సంతానం అవసరం. సంతానము పొందడానికి వివాహం చేసుకోవాలి. తద్వారా షోడశ సంస్కారాలు జరిగి మోక్షానికి మార్గం సుగమం అవుతుంది.

ఈ కర్మల ద్వారా మాతృ గర్భం శుద్ధి అయ్యి, జీవుడు/జీవాత్మ మాతృగర్భం లోనికి ప్రవేశించి పిండము గా పెరుగుతుంది. దీనినే గర్భాదాన సంస్కారం అని అంటారు.ఈ వైదిక కర్మ ద్వారా మాతృ గర్భం ను వేద మంత్రాను సారం శుద్ధి జరుప బడుతుంది.

భార్య భర్తల కలయిక ద్వారా జన్మించే సంతానం గురించి తైత్తరీయ ఉపనిషద్ లోని మహా సంహిత లో వివరించబడింది.

మన వేద సంస్కృతి సంప్రదాయం లో సంతానోత్పాత్తి కూడా ఒక యజ్ఞం లాగా,ఒక గొప్ప పవిత్ర త్యాగం లాగ భావిస్తాము.ఇది వేద జీవితంలో ఒక అంతర్భాగం.

భార్య భర్తల యొక్క మనస్సు, ఆలోచనలు ఒక్కటిగా ఉన్నట్టయితే, వారిరువురు సంతోషం తో ఒకరినొకరు మనస్పూర్తిగా ఇష్టపడి స౦తానోత్పత్తి జరిగినట్లైతే, వారికి ఆరోగ్యకరమైన, గుణవంతులైన సంతానం కలుగుతారు.

అలా కాని పక్షం లో,ధృతరాష్ట్ర, పాండురాజుల వంటి జన్మలు ఎత్తవలసి వస్తుంది.అంబ, సంతానం ఇవ్వడానికి వచ్చిన వేద వ్యాస మహర్షిని చూసిన వెంటనే కన్నులను మూసుకోవడం వలన తనకి గుడ్డివాడైన ధృత రాష్ట్రుడు జన్మించాడు. వేదవ్యాస మహర్షిని చూసిన వెంటనే, అంబాలిక భయం తో వణికి పోవడం వలన పాండురోగగ్రస్తుడైన పాండురాజుకు జన్మనిచ్చింది. పని మనిషైన అంబ, మహర్షిని చూడగానే భక్తి ప్రపత్తు లతో నమస్కరించ౦డం వలన మరియు భక్తి తో సేవలు చేయడం వలన ఆమెకు విదురుడు జన్మించాడు. ఆయన ఎంతో సద్గుణ సంపన్నుడు, తెలివైన వాడే కాక ధర్మ నిరతుడు కూడా.

మనం జీవితం లో ఎలా ప్రవర్తించాలో తెలుసుకోవాలి కాబట్టి ఇవన్ని తెలుసు కోవాలి. భార్య భర్తల పట్ల ఒకరినొకరు ప్రేమతో ఉన్నతమైన ఆశయాలతో ఉంటే, వారికి సత్సంతానం కలుగుతారు.పురోహితుడు, భార్య భర్తలిద్ధరిని, పవిత్రమైన వేద మంత్రాల తో శుద్ధి చేసి సత్సంతానం పొందడానికి శక్తిమంతులను చేస్తారు.

తల్లి తండ్రులు కూడా వారి పిల్లలిద్దరిని మనస్పూర్తిగా ప్రేమతో వారి శ్రేయస్సు కొరకై ఆశీర్వదిస్తారు.మన సంస్కృతీ సాంప్రదాయాలలో పితృ ఋణం నుండి విముక్తులం అవ్వడానికి మాత్రమే వివాహం చేసుకొని సంతానాన్ని పొందాలి. అందుచేత, భార్యా భర్తల కలయికను ఎంతో పవిత్రంగా భావిస్తాము.

2. పుంసవన సంస్కారం:ఇప్పుడు రెండవది పుంసవన సంస్కారం. మొదటిసారి స్త్రీ గర్భం ధరించినప్పుడు లేదా మొదటి సంతానానికి ఈ సంస్కారాన్ని చేస్తారు. ఈ సంస్కారం చెయ్యడం వల్ల గర్భస్త పిండం మగ సంతానంగా పరిణామం చెందుతుంది. గర్భం ధరించిన మూడవ నెలలో పది రోజులలోపల ఈ సంస్కారాన్ని నిర్వహించాలి.మూడవ నెల నుండి గర్భస్థ పిండానికి చేతులు కాళ్ళు తయారవుతాయి. అందువలన వాటి యొక్క రక్షణకై ఈ పుంసవన సంస్కార విధిని సూచించారు.

ఈ వేడుక సందర్భ౦గా, ఒక శుభముహుర్తాన దంపతులు అధర్వ వేదం లో పొందుపరచిన పుత్రకామేష్టి మంత్రాల ద్వారా ఒక యజ్ఞ క్రతువును నిర్వహిస్తారు.ఇందులో భాగంగా భర్త భార్యకు పువ్వులు పళ్ళు ఇచ్చి సంతృప్తి పరుస్తాడు.వారిరువురు కలిసి గర్భస్థ పిండ రక్షణకై ఒకే విధంగా ప్రవర్తిస్తారు.దంపతులిరువురు రాత్రి వరకు ఉపవాసం చేస్తారు. రాత్రి సమయం లో మర్రి విత్తనాలను పిండి రసం తీసి గర్భంతో ఉన్న భార్య ముక్కు రంధ్రాలలో మంత్రాలు పఠిస్తూ పోస్తారు.

మన గ్రంధాలలో ఈవిధంగా చెయ్యడం వలన ఆరోగ్యవంతమైన మరియు బలం కలిగిన పుత్రుడు కలుగుతాడని చెప్పబడింది. వారు మర్రి విత్తనాలను మినుములు, యవలు కలిపి వాటిని తన భార్య చేత వాసన చూడమని చెప్తారు.

అటు తర్వాత మినుములను బార్లీ పొడి తో వంట చేసి వాటిని గర్భం ధరించిన స్త్రీ మూర్తి ని ఆహారంగా స్వీకరించమని చెప్తారు.ఇలా తినడ౦ ద్వారా గర్భం లో ఉన్న పిండానికి రక్షించుకో గల శక్తి పెంచుకుని పిండ అభివృద్ధికి సహాయ పడుతుంది. అత్యద్భుతమైన స్థూల శరీరం , సూక్ష్మ శరీరం తో పాటు కారణ శరీరం తో జన్మించిన జీవుడు , సరైన సాధన ద్వారా మోక్షాన్ని పొందవచ్చు. ఇక్కడ మనం గ్రహించావలసినది ఏంటంటే, ఈ వైదిక కర్మలు మనం మన జీవితాశయం అయిన మోక్ష మార్గానికి మార్గదర్శకం అవుతాయి.

3.సీమంతం లేక శ్రీ మంతం లేక సీమంతోనయనము: ఇప్పుడు మూడవది సీమంతం,శ్రీమంతం లేక సీమంతోనయనం. ఈ వైదిక కర్మ అనే వేడుక లో గర్భం ధరించిన అమ్మాయి తల్లి తండ్రులు తన అత్తవారింటికి గర్భం యొక్క 5వ మాసం లో కాని 7వ మాసం లో కాని లేక 9 వ మాసం లో కాని వచ్చి, వారి వీలు వెంట సీమంతం అనే వేడుక ను జరిపి అమ్మాయిని వారితో కూడా కాన్పు కొరకై వారి ఇంటికి తీసుకు వెళ్తారు.

ఈ వేడుకకు సంబంధించి ఒక శుభముహుర్తాన భార్యా భర్తలు ఇద్దరు తలకు నూనె అంటుకుని మంగళ అభ్యంగన స్నానం ఆచరించాలి. అటు తరువాత వారి కుల దేవతను ఆరాధించాలి. అటు తర్వాత భర్త తన ముఖాన్ని స్వచ్చమైన నీరు ఉన్నటు వంటి పాత్రలో లేదా ఆవు నెయ్యి నింపిన పాత్రలో కాని భార్యకు కనిపించేటట్టుగా పెట్టి భార్యను ఏమి కనపడుతుందో అడగాలి. భార్య నీరు ఉన్న పాత్రలో కాని ఆవు నెయ్యి ఉన్న పాత్రలో కాని తన భర్త ముఖాన్ని చూసి తన పిల్లవాడిని చూస్తున్నానని చెప్పాలి.

“ఆత్మావై పుత్రనామాసి”

తండ్రి మళ్ళీ పుత్రుడిగా పుడతాడని అర్ధం.

ఆరోజున భర్త తన భార్యకు తల దువ్వి నుదుట పాపిడి తీయాలి. గర్భిణి స్త్రీ, తనకు జరిగిన సీమంత వేడుక ను చూసి ఎంతో ఆనందిస్తుంది. తన భర్త తనకు జడ వేసి పూల మాల తలలో తురిమి అలంకరించాలి.తన భార్యకు ముళ్ళపంది ముళ్ళు కలిగిన దువ్వెన తో నాభి దగ్గరి నుండి సహస్రార చక్రం దాక, పైవరకు ఒక గీత గీయ్యాలి. ఇలా చెయ్యడం వలన ఆవిడ యొక్క నాడి వ్యవస్థను సరైన రీతిలో ఉత్తేజితమవుతుంది. ఇలా చెయ్యడం వలన ఎటువంటి శస్త్ర చికిత్స అవసరం లేకుండా సునాయాసంగా ప్రసవం అవుతుంది.

పుట్టవలసిన శిశువు క్షేమం కోరి , ఇది గర్భిణి స్త్రీలకు చెయ్యవలసిన ముఖ్యమైన వైదిక కర్మ.ఆ మంచి రోజు న భర్త తన భార్యకు ఇష్టదేవత మంత్రం ఉపదేశిస్తాడు. ఈ మంత్రోపదేశం భర్త భార్యకు చేస్తాడు.అప్పటి వరకు స్నేహితుడిగా ఉన్న భర్త, మంత్రోపదేశం చేసిన తరువాత గురువుగా పరిగణి౦పబడుతాడు.అప్పటి నుండి భార్య ఆ మంత్రం ను జీవిత పర్యంతం జపిస్తూ ఉండి దివ్య శక్తిని సంపాదించుకోవాలి.దీని యొక్క ఫలితంగా పుట్టిన బిడ్డకు భక్తితో సంప్రాదాయ బద్దంగా ఉంటాడు.దీని వలన మాన సిక ఆహ్లాదాన్ని సంస్కారాన్ని, తల్లి కడుపులో ఉండగానే పొందుతాడు.తల్లి యొక్క ఆరోగ్య౦, క్షేమం ఇంకా బిడ్డ యొక్క ఆయువు కొరకు ఈ వేడుక జరపాలి. ఈ సందర్భం లో తల్లి యొక్క మానసిక , శారీరిక ఆరోగ్యం చాల ముఖ్యం.

సీమంత ఉత్సవం ఒక సామాజిక వేడుకగా తల్లి యొక్క ఆనందానికై వేడుక జరపాలి. అందుకని మూడు సంస్కారాలలోకెల్లా ఇది చాల ముఖ్యమైనది. గర్భాదానం, పుంసవన మరియు సీమంతం లలో కెల్లా సీమంతం చాల ముఖ్యమైనది. ఇప్పుడు తన తల్లి, అత్తగారు, అక్క చెల్లెళ్ళు , ఆడపడుచులు, స్నేహితురాళ్ళు, చుట్టాలు అందరు కలిసి ఆమెను ఒక కుర్చీలో వీలుగా ఉండేట్టుగా కూర్చో పెట్టి, నుదుట కుంకుమ కాళ్ళకి పసుపు రాసి పారాణి పెడతారు. మెడకి గంధం రాసి తలలో పువ్వులు తురిమి తన రెండు చేతులకి గాజులు వేస్తారు. చేతులకు గాజులు తొడగడం ఈ వేడుక లో చాల ముఖ్యమైనది. చేతులకి 19 లేక 21 సంఖ్య వచ్చేట్టుగా గాజులు చేతులకు తొడగాలి. ఎడమ చేతి కంటే కుడి చేతికి ఒక సంఖ్య ఎక్కువగా ఉండాలి. చేతులకు ఉన్న ఈ గాజులు ఆమె యొక్క నాడి వ్యవస్ధను ఉత్తేజిత పరిచి కాన్పు సులువుగా అయ్యేందుకు దోహద పడుతాయి. ఆ తరువాత తన తల్లి ఒడిని పళ్ళు, పూలు , మిఠాయిలతో నింపుతుంది. అదే విధంగా ఒడిలో ఒడిబియ్యం నింపుతుంది అంటే ఒక నిర్ణీతమైన కొలత కలిగిన బియ్యాన్ని పెసలను వేసిన తరువాత చలిమిడిని ఒడిలో పెడుతుంది. చలిమిడి ని పెడితే కడుపు చలవ అంటే గర్భం క్షేమంగా ఉంటుందని అర్ధం.ఈ చలిమిడిని బియ్యపు పిండిని బెల్లం నెయ్యి తో కలిపి చెయ్యాలి. ఆ తరువాత ఆడవారు ఆమెకు హారతి ఇచ్చి ఆశీర్వదిస్తారు.ఆ తరువాత అందరు బంధువులు ఆమె తండ్రి, అన్నదమ్ములు , అమ్మమ్మ నాన్నమ్మలు, తాతయ్యలు మరియు ఇతర బంధువులు అందరూ ఆమె తల మీద అక్షతలు వేసి పండు లాంటి చక్కటి పిల్లవాడిని ప్రసవించమని ఆశీర్వదిస్తారు. అక్షతలు పచ్చి బియ్యం , పసుపు కొద్దిగా కుంకుమ వేసి నెయ్యి వేసి చేస్తారు. ఇలా అక్షతలు వెయ్యడం వల్ల ఉపయోగమేమిటంటే, బియ్యం చంద్రునికి చాల అనుకూలమైన ధాన్యం ,చంద్రుడు మనః కారకుడు ,కాబట్టి మనస్సు ప్రశాంతంగా, చల్లగా మరియు సంతోహంగా ఉంటుంది అక్షతలు వెయ్యడం వల్ల. పసుపు కుంకుమ చాల శుభప్రదమైన వస్తువులు. అందరికి శుభం కలిగించి వేడుక జరిగిన ఇంటిని కూడా శుభప్రదం చేస్తుంది . వేడుకకు వచ్చిన అందరికి శుభం కలుగ చేస్తాయి.పుట్టబోయే బిడ్డ గాంభీర్యం, అందచందాలతో, ఆరోగ్యంగా మంచి లక్షణాలతో జన్మిస్తాడు.

కాబట్టి, ఈ మూడు సంస్కారలైన గర్భాదానం, పుంసవనం మరియు సీమంతం బిడ్డ జన్మించడానికి ముందుగా, పుట్టబోయే బిడ్డ యొక్క ఆయుర్దాయం,ఆరోగ్యం కొరకు తల్లి తండ్రి కలిసి చేస్తారు . ఈ మూడిటిలో సీమంతం చాలా ముఖ్యమైనది

4.జాత కర్మ : ఇప్పుడు నాలుగవ సంస్కారం జాత కర్మ.జాత కర్మ అనే పదం రెండు పదాలైన

జాత మరియు కర్మ ల యొక్క కలయిక.

జాత అంటే పుట్టుట, కర్మ అంటే చేసిన పని. కాబట్టి, బిడ్డ పుట్టిన వెంటనే జరిపే వైదిక కర్మ ని జాత కర్మ అంటాము.

“జాత” అనే పదం యొక్క మూలం “జా” అనే అక్షరానికి “త”అనే ప్రత్యాయ పదంతో చేర్చబడింది.కాబట్టి, జాత కర్మ అనే కర్మ, బిడ్డ పుట్టిన తర్వాత చేసే మొదటి వైదిక కర్మ. కొత్తగా జన్మించిన బిడ్డకు మానవ జీవితానికి పరిచయం చేసే మొట్టమొదటి క్రతువు. పిల్లవాడు తల్లి గర్భం లో ఉండగా ఉమ్మనీరు మింగినందువల్ల కలిగే అపాయం నుండి రక్షణ కొరకై, పిల్లవాడి ఆయుర్దాయం , తెలివితేటలు , తేజస్సు కొరకై చేస్తారు.

పుంసవనం, సీమంతం ప్రసవం తేలిగ్గా అయ్యి బిడ్డ క్షేమంగా బయటికి వచ్చే౦దుకై చేసే కర్మలు. కాని ఒకొక్కసారి బిడ్డ గర్భంలో అడ్డం తిరిగి లేదా మెడకు పేగులు చుట్టుకుంటాడు. ఈ రోజుల్లో ప్రసవానికై ఆసుపత్రులు , వైద్యులు ఉండి వారిని జాగ్రతగా కాపాడుకుంటారు. కాని వీటన్నింటిని పాత రోజుల్లో కేవలం నాడిని పట్టుకుని చెప్పేవారు.ఆ సమయం లో తండ్రి లేక మామగారు పురిటి గది బయట ఉండి వేద మంత్రాలను పఠి స్తూ ఉంటారు. జాత కర్మ లో ఉండే మంత్రాల బలం , ప్రభావం తో సునాయాసంగా ప్రసవం అవుతుంది. ఇంకా ఇటువంటి పరిస్థితులలో, జాత కర్మ లో ఉండే కొన్ని మంత్రాల అనుసారం ప్రసవం జరగడానికి ముందుగా ఆ స్త్రీ యొక్క భర్త తన పక్కన ఉండి కడుపులో ఉండే ఎముకలను వదులుగా చేసి ధైర్య వచనాలు చెప్పాలి. ఈ పరిస్థిని ఎదుర్కొనడానికి వీలుగా కొన్ని నివారణా మార్గాలను కూడా సూచించారు. పొద్దుతిరుగుడు పువ్వు యొక్క కాడను నూరి శాస్త్ర ప్రకారం సరిగ్గా వాడాలి. అప్పుడు కడుపులో ఉన్న బిడ్డ సరైన స్థితికి వచ్చి క్షేమంగా బయటికి వస్తాడు. అంటే సునాయాసంగా ప్రసవం జరుగుతుంది.

సాధారణంగా పాత కాలంలో ఒక మంత్రసానిని కాన్పు చేయించడానికి పిలుస్తారు. ప్రస్తుత కాలంలో నుర్సులు, ఆస్పత్రులు ఉన్నాయి.బిడ్డ జన్మకు సంబంధించి శాస్త్రం ఇలా చెప్పింది, బిడ్డ తల్లి గర్భం నుండి బయటికి వచ్చే క్రమం లో తలకాయ బయటికి వచ్చి ముక్కు బయటికి కనపడగానే సమయం రాసుకోవాలి. అదే బిడ్డ జన్మించిన సమయ౦. ఆ సమయానికి అనుగుణ౦ గా బిడ్డ యొక్క జాతక చక్రం జ్యోతిష్కుడి తో రాయించాలి.

బిడ్డ పుట్టగానే వెంటనే బొడ్డుతాడును తల్లి నుండి విడదీస్తారు. బిడ్ద తల్లి కడుపులో ఉండగా బొడ్డుతాడు ద్వారానే బిడ్డకి ఆహరం అందుతుంది.ప్రసవం జరిగాక బొడ్డు తాడును ఖoడి౦చి తల్లి నుండి బిడ్డను విడదీస్తారు. బొడ్డు కొద్దిగా ము౦దుకు చొచ్చుకొని వచ్చినట్టుగా ఉంటుంది కాని నెమ్మదిగా మామూలు స్థితికి చేరుకుంటుంది.

ఆ బొడ్డు తాడుకు, బిడ్డకు రాబోయే కాలంలో వచ్చే రోగాలను నిరోధించే శక్తి ఉంది. వైద్య పరిభాషలో “ఆమ్బులేటరి కార్డ్ “ అని అంటాము. ఈ బొడ్డు తాడును వెండి గొట్టం లో కాని రాగి గొట్టం లో కాని ఉంచి మూత పెట్టి తాయత్తుగా తయారు చేస్తారు. కాన్పు వచ్చిన 11వ రోజున పురిటి స్నానం అయిన తరువాత బిడ్డ నడుముకు ఈ తాయత్తును కడతారు.

ఈ మధ్య కాలం లో ఈ బొడ్డుతాళ్ళను వైద్య బ్యాంకులు యాభై వేలు,డెబ్బై వేలు ఎనభై వేల ఖరీదు తో జాగ్రత్త చేసి పెడుతున్నాయి. మనుస్ష్యులు అంతంత ఇచ్చి వాటిని జాగ్రత్త చేసి పెడుతున్నారు.బొడ్డు తాడును తీసి జాగ్రతగా దాచి పెట్టి, బిడ్డ శరీరానికి దగ్గరగా జగ్రత్తగా తాయత్హు రూపం లో నడుముకు కట్టడం అనే ప్రక్రియ మనకు మన పూర్వీకులు చేసిన ప్రక్రియ ఎంతో ఉత్తమోత్తమమైనది. ఒకవేళ అవసరమైతే అది అందు బాటు లో ఉండాలని దీని ఉద్దేశ్యం.

బొడ్డు తాడును ఖండించగానే జన్మ కు సంబంధించిన అశౌచం అంటే జాత అశౌచం తల్లికి తండ్రికి బంధువులకు మొదలవుతుంది.ఈ అశౌచం 10 రోజులు ఉంటాయి. 11 వ రోజున శుభప్రదమైన మంగళ స్నానం తల్లికి బిడ్డకు చేయిస్తారు. దీనినే పురిటి స్నానం అంటారు.

జాత అశౌచం బిడ్డ పుట్టడానికి ముందు, బిడ్డ యొక్క క్షేమం,వంశాభి వృద్ధి కొరకు, తండ్రి దశ దానాలు లేక షోడశ దానాలు అర్హులైన వారికి ఇవ్వాలి. గోదానం మరియు సద్బ్రాహ్మణుల జీవనానికి ధన ధాన్యాలు దానంగా ఇవ్వాలి.

శ్రీ కృష్ణుడు వసుదేవునికి జన్మించగానే, ఆ అద్భుతమైన బిడ్డ మొహం చూడగానే ఆయనకు ఆనందం, సంతోషం తో ఆయనకు భయాందోళనలు కలిగాయి. ఆ సమయం లో ఆయన శాస్త్రాలలో చెప్పినట్టుగా సచేల స్నానం చెయ్యలేదు. ఆనంద భాష్పా లలో ఆయన మునిగి పోయి, మానసికంగా 10,000 వత్స సహితంగా ఆరోగ్యంగా ఉండి, మంచి పాలను ఇచ్చే గోవులను బ్రాహ్మణులకు, తాను చేరసాలనుండి విడుదలై, బంధనాల నుండి విడుదలైన తరువాత దానం చేస్తానని అనుకున్నాడు.

కాని రేపల్లె లో బాలుడు జన్మించాడని నంద మహారాజుకు తెలిసి అయన సచేల స్నానం చేసి శుద్ది అయ్యాడు. కొత్త పట్టు బట్టలు కట్టుకుని స్వస్తి పుణ్యః వాచకం జరిపించారు. రెండు లక్షల పది ఆవులను అలంకరించి బ్రాహ్మణులకు వత్స సహితంగా దానం చేసాడు.

బిడ్డ పుట్టాడని తండ్రికి తెలిసిన వెంటనే తండ్రి సచేల స్నానం చెయ్యాలని శాస్త్రం చెప్తుంది.

“పుత్రే జాతే పితుహు: స్నానం సచేలస్తు విధీయతే!

యవన్న భిద్యతే నాలం

తావన్న ప్రోతి సూతకం ||”

ఛిన్నే నాలే తత: పశ్చాత్ సూతకస్తూ విధీయతే ||

అపస్తంభ గృహ్య సూత్రం ప్రకారం పుత్రుడు జన్మించగానే తండ్రి తన పుత్రుడి ముఖమును చూడాలి. పుత్రుని ముఖం చూడగానే ఆ తండ్రి పితృ ఋణం నుండి విముక్తుడవుతాడు.కుటుంబంలోని పూర్వీకులు ,పితృదేవతలు ఆనందిస్తారు.

“జాత మాత్రే తు కుమారస్య ముఖమాప్యవ లోకయేత్|

ఋణాద్విముచ్యతే పితా పుత్రస్య ముఖ దర్శనాత్|

పుత్రుడు క్షేమంగా, ఆరోగ్యంగా, ఎటువంటి లోపాలు లేకుండా జన్మించ డానికి తగు జాగ్రతలు తీసుకోవడం తల్లి తండ్రుల యొక్క బాధ్యత. అందుకని, మాతృ గర్భం లోనికి జీవుడు ప్రవేశించాడని తెలిసిన వెంటనే, వారు వంశాన్ని కాపాడటానికి సత్సంతానాన్ని ఇవ్వాలని భగవంతుడిని ప్రార్ధించాలి. కాబట్టి ఎటువంటి బాలగ్రహాలు బాలుడిని ఆవహించకుండా ఉండాలని జాత కర్మ చేయించాలి. పిల్లవాడికి గ్రహ దోషాలు సోకకుండా కాపాడుతూ ఉంటుంది. 12 రకాల నరక బాధలు ఉన్నాయని పెద్దవారు చెప్తారు. మాతృ గర్భం లో జీవుడు ఉండడం అటువంటి బాధే. ఇది చాల విచారకరం.

పిల్లవాడు పుట్టడానికి కొద్ది సమయం ముందు నుండి పుట్టిన తరువాత కూడా చేసే మొట్ట మొదటి వైదిక కర్మ ఈ జాత కర్మ. మాతృ గర్భంలో పిండ రూపంలో ఉండగా ఉమ్మినీరు మింగడం వలన వచ్చే లోపాలనుండి పిల్లవాడిని రక్షించి పిల్లవాడికి తల్లితండ్రులకు కూడా శుభం జరగాలి. అందుకని ఈ జాత కర్మ చేయ్యాలి.

“గర్భ నివాస దోష నివారణార్ధం, దుష్ట గ్రహ పీడా నివారణార్ధం, శిశు మేధో వృధ్యర్ధం, ఆయురారోగ్య సిద్యర్ధం జాత కర్మ కరిష్యే, కరిష్యామి|”

ఈ సంకల్పంతో, తండ్రి శిశువును తన ఒడిలో కూర్చుండ బెట్టుకుని ఈ జాత కర్మ ను నిర్వహిస్తాడు. జాతాశౌచ, అపవిత్రత 10 రోజులు ఉంటుంది.11 వ రోజున, మన గ్రంధాల అనుసారం, వేప చెట్టు ఆకులు ,వావిలాకులు నీళ్ళలో కలిపి బాగా మరిగించాలి. అప్పుడు అవి మంగళకరమవుతాయి.దాని లో కొన్ని చన్నీళ్ళు కలిపాలి. అటు తర్వాత నువ్వుల నూనే ను తల్లికి, అంటే బాలింతరాలికి అంటే పసిపాపగ ఉన్న స్త్రీ మూర్తి, మరియు పిల్లవాడికి ఒంటినిండా రాయాలి. ఆ తరువాత వారి కి ఇంట్లో తయారైన సువాసన కలిగిన నలుగు పిండి ని ఒంటికి రాసి అభ్యంగన స్నానం చేయాలి.మంగళ స్నానాలు పూర్తైన తరువాత, సాంబ్రాణి, గుగ్గిలం వారి శరీరాలకి, కేశాలకు చూపించాలి. వారు నూతన వస్త్రాలు ధరించాలి. మొట్ట మొదట పిల్లవాడికి స్నానం చేయించి, ఆ పిల్లవాడిని ఒక కొత్త చాట లో పడుకో బెట్టాలి.

ఈ రోజుల్లో ఎవ్వరు ఈ చాటను వాడట్లేదు. కాని పూర్వ కాలంలో, పూర్వకాలమే కాదు మేము కూడా ఈ చాటను వాడేవాళ్ళం. చాటను బియ్యం కాని ఇతర పప్పు ధాన్యాలు బాగు చేసుకో వడానికి వాడే వాళ్ళం. ఒక మెత్తని చీరని చాటలో పరిచి దాని మీద పిల్లవాడిని పడుకోపెట్టాలి. పిల్లవాడిని వీలుగా ఉండాలి. ఈ చాటలు తాటి ఆకుల తో చేస్తారు. ఒకవేళ తాటి చెట్టు ఆకులు దొరక పొతే, మర్రి చెట్టు ఆకుల పైన లేకపోతే అరటి ఆకులపైన మెత్తటి చీర పరిచి పిల్లవాడిని పడుకో పెడతారు.

తల్లి స్నానం ముగించెంత వరకు, పిల్లవాడిని అమ్మమ్మ కాని మావయ్యలు కాని లేకపోతే ఇంకెవరైనా కాని చూసుకుంటారు.

11 వ రోజు నుండి పిల్లవాడు కుట్టిన బట్టలను వేసుకోవచ్చు. కంటికి కాటుక కూడా పెట్టాలి. అలాగే చాదును చేసి బొట్టు గా పెట్టాలి. ఈ నల్ల బొట్టు ను బియ్యం పిండి తో ఒక ప్రత్యేకమైన విధానంలో తయారు చెయ్యాలి. ఈ బొట్టు ను నుదుటి మీద కూడా పెట్టాలి. చెడు దృష్టి తగల కుండా బుగ్గ మీద కూడా నల్లని చుక్క (బుగ్గ చుక్క)పెట్టాలి.

పిల్లవాడి జన్మ నక్షత్రం లో ఏదైనా దోషం ఉంటే, తండ్రి నువ్వుల నూనే ఉన్న పళ్ళెం లో పిల్ల వాడి మొహాన్ని చూడాలి. ఈ ప్రక్రియ పూర్తయ్యాక, తల్లి తండ్రి పీటల మీద కూర్చుని పిల్ల వాడిని ఒడిలో పెట్టుకుని వినాయకుడిని పూజించాలి. గణపతి పూజను మొదట గా చెయ్యాలి. అటు తరువాత, కుల దేవతను, ఇష్ట దేవతను పూజించాలి. ఈ దేవతలందరినీ షోడశోపచారా లతో పూజించి నమస్కరించాలి.

ఆ తరువాత తండ్రి పిల్లవాడిని తన ఒడిలో పెట్టుకోవాలి.ఈ లోగా తల్లి తండ్రులు మధుపర్కాన్ని తయారు చేయ్యాలి. ఒక చిన్న వెండి గిన్నెలో కాని బంగారు గిన్నెలో కాని కొద్దిగా ఆవు నెయ్యి తేనే వేసి బాగా కలపాలి.తండ్రి, రాళ్ళు లేని ఒక బంగారు ఉంగరాన్ని తీసుకుని పాలు తేనెల మిశ్రమం లో ముంచి పిల్లవాడి పెదవులకు కాని నాలుకకు కాని మూడు సార్లు రాయాలి. దీని వలన పిల్లవాడికి బుద్ది తేజస్సు పెరుగుతాయి. “ఆయుర్ఘ్రుతం “ అంటారు కదా. నెయ్యి వలన ఆయువు పెరుగుతుంది తేనే వలన తేజస్సు పెరుగుతుంది.

తేనే పాలు కలిపి పెట్టడం వలన ఏదైనా మలం కాని కఫం కాని పిల్లవాడి పొట్టలో ఉంటె అదంతా బయటకు వచ్చేస్తుంది. బ్రహ్మగారు గాని పురోహితుడు పిల్లవాడి తల్లి తండ్రుల చేత వేదమంత్రాలు నడుమ అగ్ని కార్యాలు, హోమాలు చేయించాలి. తండ్రి యజ్ఞ కుండం లో సమిధలు వేయ్యాలి. ఆ తరువాత పురోహితుడి సూచనలతో హోమగ్నిని రగిల్చి ఆవు నెయ్యి వేసి హోమ క్రతువును హోమాగ్ని లో అర్పించాలి. పిల్లవాడి క్షేమం, వంశాభివృద్ది కాంక్షించి చేసిన హోమాగ్ని ద్వారా ఈ దేవతలకు సమర్పించిన హవిస్సులు వారికి చేరుతాయి.

హోమాలు పూర్తైన తరువాత, పిల్లవాడి తల్లి తండ్రులు భూరి దక్షిణలు తాంబూల౦ తో పాటుగా పురోహితుడికి సమర్పించి ఆయనకి నమస్కరించి ఆశీర్వాదం తీసుకోవాలి. పురోహితుడు పిల్లవాడిని తల్లితండ్రులను “శతమానం భవతి శతాయుః పురుషః శతే౦ద్రియ ఆయుష్యేవే౦ద్రియే ప్రతితిష్టతి” అని ఆశీర్వదిస్తారు. అక్కడ ఉన్నవారందరూ పిల్లవాడిని తల్లి తండ్రులను అక్షింతలు వేసి ఆశీర్వదిస్తారు. పిల్లవాడికి తల్లితండ్రులకు హారతి ఇస్తారు. అప్పుడు వారు కూర్చున్న చోటి నుండి లేస్తారు. అప్పుడు పిల్లవాడికి తల్లి పాలు ఇస్తుంది.

ఒక వేళ పిల్ల వాడు జ్యేష్ట నక్షత్ర౦ లో కాని ఆశ్లేష నక్షత్రం లో కాని ఇటువంటి నక్షత్రాలలో పుట్టిన వాడైతే, వధువు తల్లి తండ్రులు వరుడి తల్లి తండ్రులు శాంతి హోమాలు , గుండాల శాంతి చేయ్యాలి. ఇంకా వేరే సందర్భాలలో కూడా చేయ్యాలి. ఒకొక్కసారి పిల్లవాడు జాతకం లో దోషాలతో పుడితే, గ్రంధాలు, పెద్దవారు గుండాల శాంతి శాంతిహోమాలు చెయ్యాలంటారు. లేక పొతే పిల్లవాడి తల్లి తండ్రి పురోహితుడి సూచనలతో గండాలను తీసి వేయ్యడానికి ఇవన్ని నిర్వహించాలంటారు.శాంతి హోమాలు నక్షత్ర జపాలు ఆరోజైనా లేదంటే వేరే ఇంకే మంచి రోజైన చెయ్యాలి.ఈ హోమాలు గ్రహ దోషాలను,ఇతరత్రాదోషాలను నిర్మూలించి, పిల్లవాడికి ఆరోగ్యం చేకూరుస్తాయి.ఇటువంటి రోజులలో అంటే నక్షత్ర జపాలు మరియు శాంతి హోమాలు చేసిన రోజులలో చాలా ఎక్కువగా అన్న దానం చెయ్యాలి. లెక్కలేనంత మందికి అన్న సంతర్పణలు చెయ్యాలి. బ్రాహ్మణులకు వారి సంతృప్తి కొరకై, దోషనివారణార్ద౦,నక్షత్ర దోష నివారణార్ద౦ వారి నుండి అశీర్వచనం కొరకు బ్రాహ్మణ సంతర్పణలు చెయ్యాలి.

ఇది దోషాలను నిర్మూలించి శ్రేయస్సును కలుగ చెయ్యడంలో చాల ప్రభావవంతమైన కర్మ.

నామ కరణ సంస్కారం

నామ కరణ వేడుక, తొట్టిలో వేసే వేడుక, బాల సారే లేదా బారసాల మొదలగున్నవి పేర్లు ఈ నామకరణ మహోత్సవ సంస్కారానికి. ఇది బంధువులను స్నేహితులని ఆహ్వానించి ఒక పెద్ద పండుగ లాగా చేస్తారు.

పిల్లవాడు పుట్టినప్పుడు వాడికి నామ కారణం చేసేదాక ఏ పేరు ఉండదు.నామకరణం పిల్లవాడికి ఒక గుర్తింపు. అప్పటి దాక పిల్లవాడిని ఫలాన వారి పిల్లవాడని లేదా తల్లి తండ్రుల పేరు తో గుర్తిస్తారు. కాబట్టి ప్రాపంచిక అవసరాల కొరకై ఒక మంచి పేరు ను పిల్లవాడికి పెట్టాలి.

తల్లి తండ్రులు, బంధువులు పిలుచుకోవడానికి, బడిలో చేర్చడానికి వీలుగా అదే విధంగా పెరిగి పెద్దయ్యాక మంచి పేరును సంపాది౦చుకోవడానికి ఒక మంచి పేరు పెట్టాలి.అదే విధంగా పిల్లవాడు నిత్య పూజలు చేసుకోవడానికి లేదా వైదిక ధర్మం నిర్వహించడానికి కూడా మంచి పేరు అవసరం. శిశువు ఆడ లేదా మగ వివాహ సమయం లో ప్రవర చెప్పడానికి ఈ పేరు అవసరం. పితృ కార్యాలలో పిత పేరు,పితామహ పేరు, ప్రపితామః పేరు చెప్పవలసి ఉంటుంది. అందుకని పిత్రుకార్యాలలో పేరు ను ఉచ్చరించవలసి ఉంటుంది. ఆస్తులు కొనాలన్నా, అమ్మాలన్నా, విద్యను అభ్యసించే సమయంలో, ఉద్యోగ విషయం లో మరియు సమాజంలో మనష్యుల మధ్య తిరగడానికి పేరు అవసరం ఉంది.

తల్లి తండ్రులు బిడ్డకు ఎంతోముఖ్యమైన ఈ పేరును పెట్టె వైదిక కర్మను “నామకరణ మహోత్సవం” అంటారు . ఒక మంచి రోజు న పేరు పెట్టడం వలన బిడ్డకు ఆయుష్యు, యశస్సు ఐశ్వర్య౦ తో పాటుగా శ్రేయస్సు , కీర్తి దీర్ఘాయువు లభిస్తాయి.

నిజానికి తల్లి తండ్రులు వారి పిల్లలకు ఎందుకు పేరు పెడతారు? ఈ ప్రశ్నకు మన శాస్త్రం ఇలా చెబుతుంది- తల్లి తండ్రులు మోక్షం, ముక్తిని పొందటానికి. ఇందుకు అజామిళుడి కధే మనకు ఉదాహరణ. ఎంతో అదృష్టం తో పొందిన ఈ శరీరం యొక్క పరమావధి మోక్షం సిద్ధించుకోవడమే. మానవ శరీరం లభించిన తరువాత కూడా అంటే మానవ ఉపాధి లభించాక కూడా ముక్తి లభించక పొతే మనం ఓడిపోయిన వారము అవుతాము.

ఉపనిషత్తులు “మహతీ వినశ్యతి” అని అంటాయి. మనుష్యులు వారి జీవిత కాలమంతా ఏవేవో పనులు, బాధ్యతలు మరియు ప్రాపంచిక విషయాలలో మునిగిపోతారు. ఎన్నో ధర్మ కార్యాలు, ఎన్నో దానాలు వైదిక కార్యాలు కూడా చేసి ఉండవచ్చు. కాని శరీరం విడిచి పెట్టేటప్పుడు భగవంతుడిని ఎవరు స్మరించరు. సర్వ సాధారణ౦గా వారి పిల్లలని మాత్రమే తలుచుకుంటారు. వారి పిల్లల్ని పేరు పెట్టి పిలుస్తారు, వారిని చూడాలనుకుంటారు, వారితో మాట్లాడాలనుకుంటారు వారిని శరీరం విడిచి పెట్టే చివరి క్షణం లో దగ్గరికి రమ్మని పిలుస్తారు. చివరి క్షణం లో ఏమి ఆలోచిస్తారో , ఎవరిని గుర్తు తెచ్చుకుంటారో వారి ఆఖరి శ్వాస ఎలా ఆలోచిస్తారో దానికి అనుగుణంగా ముందు కాల౦ లో మళ్ళీ జన్మ ఎత్తుతారు.భగవద్గీతలో శ్రీ కృష్ణుడు చెప్పిన గీతా వాక్యమే దీనికి ప్రమాణ౦. “ య౦ య౦ వాపి స్మరణ్భవం

త్యజయంతేకళేబరం

త౦ తమేవైతి కౌన్తేయా

సదా తద్భావ భవతి|”

ఎవరు ఏంటి అని ప్రాణం దేహాన్ని విడిచే చివరి క్షణంలోని ఆలోచనలతో మరుసటి జన్మలు అనుకూలమైన జన్మలు వస్తాయి ఎందుకంటే ముందు జన్మలో ఉన్న భావన వలన.

భగవంతుడిని స్మరిస్తూ శివ, రామ ,కృష్ణ , విష్ణు అంటే ఖచ్చితంగా వారికి శరీరం వదిలేసాక భగవంతుడు లభిస్తాడు మళ్ళీ జన్మలు ఎత్తరు. కాని ఎవరైనా ప్రాపంచిక విషయాలను ఆలోచిస్తూ శరీరం విడిచి పెట్టేస్తే మళ్ళీ అదే విధంగా జన్మను ఎత్తుతారు, జడ భరతుడి లాగా. జడ భరతుడు ఒక జింక గురించి ఆలోచిస్తూ మరణిస్తాడు. నిజానికి ఆయన ఒక గొప్ప ఋషి.ఆయన దాదాపు బ్రహ్మ జ్ఞాన స్థితికి ఒక్క అడుగు దూరానికి చేరుకున్నాడు. ఆ స్థితి లో కూడా ఒక జింక పైన ఆయనకు మోహం కలిగింది. రాబోయే జన్మలో ఆయన తన సంస్కారం మూలంగా జింక లాగా జన్మించాడు. ఆయనకు తన గత జన్మ గుర్తుకు వచ్చి జింక ఉపాధి ద్వారా మోక్షం పొందాడు.

మనం మన పిల్లలకి దేవుళ్ళ పేర్లు పెట్టుకుని వారిని ప్రతి నిమిషం ప్రేమ తో పిలుస్తూ ఉండాలి. అయినప్పటికి భగవన్నామము గుర్తుకు తెచ్చుకుని స్మరించడం ద్వారా వచ్చే ఫలితం వస్తుంది. దీనికి ఇంకొక ఉదాహరణ అజామిళుడు. అజామీళుడు ఒక సద్బ్రాహ్మణ కుటుంబం లో జన్మించి, వేద శాస్త్రాలను చదివాడు. అతడు ఎల్లప్పుడూ తన తల్లి తండ్రులకు గురువులకు సేవ చేసేవాడు. అతని తల్లి తండ్రులు అతనికి ఒక గుణవంతురాలైన, సలక్షణమైన పిల్లనిచ్చి వివాహం జరిపించారు. ఆ జంట ధర్మ పధంలో ఎంతో ఆనందంగా జీవనం గడుపుతున్నారు, కాని అతని దురదృష్టం కొద్ది ఒక రోజు అతని జీవితం లో ఒక చెడ్డ సంఘటన జరిగింది. అతనువ్యామోహం తో అధర్మంగా ఇంకొకరిని, ఒక కులటను వివాహమాడి అతని కులానికి చేటు తెచ్చి భార్య ను నిర్లక్ష్యం చేసాడు. భార్యను, తల్లి తండ్రులను నిర్లక్ష్యం చేయడం ఎంతో పెద్ద అపరాధం. అంతేకాదు అతను ధర్మాన్ని కూడా నిర్లక్ష్యం చేసాడు. ఆవిడ ద్వారా సంతానాన్నిరెండవ సారి కూడా పొందాడు. అతని యొక్క పూర్వ జన్మల సంస్కారాల వల్ల, తన చిన్న కుమారుడికి “నారాయణ “ అని నామకరణం చేసాడు. తన చిన్న కుమారుడ౦టే తనకి చాలా ఇష్టం. ఈలోగా తన జీవిత కాలం గడిచి పోయింది.అతను తన మరణ శయ్యపైన ఉన్నాడు. అప్పుడు అతను యమ భటులను తన పక్కన నిలుచుని ఉండడం చూసాడు. తన ప్రాణం శరీరాన్ని వదిలిన వెంటనే వారు తన ఆత్మను తీసుకు వెళ్తారని అతనికి తెలుసు. అప్పుడు తనకి తన చిన్న కుమారుడిని చూడాలని అనిపించి గట్టిగా “నారాయణ ,నారాయణ దయచేసి ఇలా రా “ అని పిలిచాడు.

తను పుత్ర వ్యామోహంతో తన పుత్రుడిని నారాయణ అని పిలిచినప్పటికి , వెంటనే విష్ణు దూతలు అక్కడికి వచ్చారు. యమ భటులు విష్ణు దూతలను “మీరిక్కడికి ఎందుకు వచ్చారు? అతను పాపాత్ముడు, క్రూరుడు , అధర్మ పరుడు” అని అన్నారు . అప్పుడు విష్ణు దూతలు “అది నిజమే కావచ్చు. అయినప్పటికీ, అతను విష్ణు భగవానుడిని చివరి నిమిషం లో స్మరించినందుకు, గట్టిగా పిలిచినందుకు మేము ఇక్కడికి వచ్చాము. ఇక మీకు ఇక్కడ పని లేదు మీరు దయచేసి వెళ్లిపోవచ్చ. అతడు మీతో నరక లోకానికి రావలసిన అవసరం లేదు” అని సమాధానమిచ్చారు. యమ దూతలు ఆ సమాధానం తో వెళ్లి పోయారు అటు తరువాత వెంటనే విష్ణు దూతలు కూడా వెళ్ళిపోయారు. అజా మిళుడికి ఇంకా ప్రాణోత్క్రమణ౦(మరణించలేదు) అవ్వలేదు. అతను వీటన్ని౦టిని గమనిస్తున్నాడు. వెంటనే అతనికి జ్ఞానోదయం అయ్యింది. తన ప్రవర్తనకు ఎంతో పశ్చాతాప పడ్డాడు. అతను అనుకున్నాడు “ నాయొక్క అధర్మ ప్రవర్తన వలన యమ భటులు వచ్చి నాకు నరకం లో శిక్ష వేద్దామని అనుకున్నారు. నేను ఒక్క సారి నారాయణా అనగానే విష్ణువు నన్ను రక్షించడానికి వచ్చాడు. నేను ఒక్కసారి నారాయణా అని ఉచ్చరిస్తే ఇది ఫలితమైతే నేను రోజు ప్రార్ధి౦చి, ధర్మ పధం లో ఇదివరకటి లాగ, ఈ స్త్రీ నా జీవితం లోకి రాక ముందు, జీవితం గడిపి నట్ట్లైతే ఎంత బాగుందేది” అని .

తన మనసులో ఎంతో విలపించాడు. తనకు తన తప్పులను, అధర్మ ప్రవర్తనను సరిద్దిద్దుకునే౦దుకు ఇంకొక అవకాశ౦ ఇవ్వమని భగవంతుడిని ప్రార్ధించాడు. అతను పశ్చాత్తాపం తో విలపించినందుకే కాకుండ అతను చిన్నప్పటి నుండి ధర్మ నిరతుడు వేదం అభ్యసించాడు, తల్లి తండ్రు గురువులను సేవించాడు, భార్య తో ఎంతో ప్రేమతో ఉండేవాడు కనుక అతనికి భగవంతుడు ఇంకొక అవకాశ౦ ఇచ్చాడు. ఆ పుణ్యం ఇప్పుడు ఆయన రక్షణకు వచ్చింది. ఈ జన్మలో తనని తాను పశ్చాత్తాపం తో సరిదిద్దుకోవడానికి ప్రాయశ్చిత్తం చేసుకోవడానికి ఇంకొక అవకాశం లభించింది. అతని జీవితం ముగిసి పోలేదు, ఇంకా ప్రాణం పోలేదు. నెమ్మదిగా అతను కోలుకొని ఆరోగ్యవంతుడైనాడు. ఇప్పుడు అతని అధర్మమైన భార్య పట్ల పిల్లల పట్ల వ్యామోహం పూర్తిగా తొలగి పోయింది. అతను వారందరినీ వదిలేసాడు, తీర్ధయత్ర కై బయలు దేరాడు, ఎన్నో వైదిక కర్మలను నిర్వహించాడు, దైవ నామ స్మరణం జప౦ నిరంతరం చేసాడు. చివరికి అతనికి మోక్షం లభించి ముక్తిని పొందాడు.

ఈ కధ ద్వారా మనకి కొంత ఆశ్చర్యం కలుగ వచ్చు జీవితమంతా అధర్మ ప్రవర్తన లో గడిపినా భగవన్నామ౦ జీవిత చరమాంకం లో కేవలం ఒకసారో రెండుసార్లో పిలిచినంతనే ముక్తి లభిస్తుందా అని. నిజానికి అతను భగవన్నామం తలచలేదు, తన పుత్రుడి పేరైన“నారాయణ “ అని పిలిచాడు. దీనికి మనకు సమాధానం ఇది వరకే దొరికింది. ఈ సందర్భంగా భగవద్గీత లోని శ్లోకాలను గుర్తుకు తెచ్చుకోవాలి. “య౦ య౦ వాపి స్మరణభవం……..”

“అపి చేత్ సుదూరాచారో

భజతే మామనన్యభాక్!

సాధురేవ స మంతవ్యో

సమ్యక్ వ్యవస్తితో హి సః!!

ఇందులో రహస్య మే౦టంటే అజామిళుడి గుండె, కంఠం లో ఉన్న ఆర్తి, తను ఇదివరకు చేసుకొన్న పుణ్య కర్మల ఫలితమే. అవన్నీ అతడిని రక్షించాయి ఎందుకంటే అతను మోక్షం పొందడానికి అర్హుడు, అందుకు అతని మోక్షం సిద్ధించింది. అతని లోని పశ్చాత్తాపం అతనికి మోక్షం లభించడానికి అవకాశ౦ ఇచ్చింది. ఇదే గత సంస్కారాల, వాసనల బలం. అతని అధర్మ ప్రవర్తన పాపాలన్నీ పశ్చాత్తాపం ,ప్రాయశ్చిత్తం తో తుడిచి పెట్టుకు పోయాయి. నారాయణుడిని పొందాలన్న సంకల్ప౦ నెరవేరింది.

తన పుత్రుడిని “నారాయణ” అని పిలవడం వలన భగవంతుడు అతనికి తనను తాను సరిదిద్దుకోవడానికి ఇంకొక అవకాశ౦ ఇచ్చాడు. అందుకని మన౦ పిలలకి భగవంతుడి పేర్లు పెట్టడం వలన అది వారి పేరు అవడం వలన, మనం వారిని చివరి శ్వాస వరుకు పిలవడం వలన, మనకు పుణ్యం లభిస్తుంది.

ఇప్పుడు ఈ పేరు పెట్టే విధానం ఎలా మొదలయ్యింది ఎవరు ఎవరికీ పేరు మొట్ట మొదట పెట్టారు అనేవి తెలుసు కుందాము. నిజానికి వేద మాత “పర బ్రహ్మం” ని , “పర బ్రహ్మం “ అని పిలిచింది. “పరా” అంటే “దాటి “ “బ్రహ్మం” అంటే సర్వ వ్యాపకుడని అర్ధం. అన్నింటిని దాటి సర్వవ్యాపకుడైన వాడు అని అర్ధం.

“బ్రహ్మ విస్తార నే “- వ్యాపకత్వం అనేది “బ్రహ్మ “ పదానికి మూలం. విశ్వం నిండా సర్వవ్యాపక మైన శక్తిని “బ్రహ్మం” అని , అన్నింటిని మించి వ్యాపించినది “పర బ్రహ్మం” అని అర్ధం.

సృష్టి చేయడం ప్రజాపతి చతుర్ముఖ బ్రహ్మ మొదలు పెట్టాడు. ఒక దివ్య శక్తి ఆయన ఎదుట కనపడింది. ఆ శక్తిని బ్రహ్మ దేవుడు చూస్తూ ఉండగా అది 8 భాగాలుగా విడి పోయాయి. బ్రహ్మ దేవుడు ఆ 8 భాగాలుగా విడివడిన వాటికి ఈ ప్రకారంగా పేర్లు పెట్టాడు-రుద్ర, శర్వ,పశుపతి,ఉగ్ర,అశేతి, భవ, మహాదేవ, ఈశాన.ఈ ఎనిమిది నామాలు అసలైన శివ రూపాలు. అసలైన అష్ట మూర్తులు.

పేర్లు ప్రాణి కోటికి గొప్ప అదృష్టాన్ని తెచ్చి పెడతాయి.

“జాతనంతరమేవ నామకరణం

ఏకాదసాహ్నే స్ఫుటం|

దశామ్యాముథ్తితాయాంపుత్రస్య నామ దదాతి|

కొత్తగా పుట్టిన శిశువుకు జాతకర్మ సమయంలో 11 వ రోజున నామ కారణం చేయావచ్చు. దీనితో పాటు జాత కర్మ, గ్రహ దోష నివారణ పూజ ఇంకా ఇతరేతర శాంతులు చేయ వచ్చు.

నామ కారణ౦ మొదటి నెలలో 21 వ రోజున కాని లేదా 25వ రోజున లేదా 29వ రోజున కాని చేయవచ్చును. నక్షత్రం అనేది ఖగోళ సంబంధమైన ది, తండ్రి కి పిల్లవాడికి సంబంధించిన మంచి నక్షత్రం, మంచి రోజును చూసి, నామకరణం , ఊయ్యాలలో వేయ్యడం బాలసారె లాగా లేక బారసాల గా,పుట్టిన శిశువుకు సారే ఇవ్వడం గా జరుపవచ్చును.

“ఆయుర్వర్చోభివృద్ధిశ్చ

సిద్ధిర్వ్యవహృతే స్తథా

నామ కర్మ ఫలం త్వేతత్

సముత్తిష్టం మనిషీభీ: “||

ఈ నమకరణ మహోత్సవాన్ని కొత్త గా పుట్టిన పిల్లవాడికి బలం,తేజస్సు,ఓజస్సు, మేధస్సు, తెలివితేటలు కలిగి పూర్ణాయుర్దాయం తో కలకాలం జీవించి వంశానికి మంచి పేరు, కీర్తి తెచ్చి పెట్టాలనే ఉద్దేశం తో చేస్తారు.

కాబట్టి మనం ఒక మంచి, గొప్ప పేర్లు మన పిల్లలికి పెట్టాలి. బిడ్డ తల్లి తండ్రులు మొదటగా మహర్షుల ఆశీర్వాదం కోసం దేవుళ్ళ , వంశ పితృదేవతల ఆశీర్వాదం కోసం ఆ తరువాత అగ్ని దేవుడి ఆశీర్వాదం కోసం ప్రార్ధించాలి. దేవుళ్ళను సంతృప్తి పరచడం వారిని ఆరాధించడం అగ్ని దేవుడికి ఆహుతులను ఇవ్వడం ద్వారా జరుగుతుంది.ఆ తరువాత బిడ్ద తండ్రి వేడుకకు విచ్చేసిన సభాసదస్సు యొక్క అనుమతి తీసుకుని నామ కారణం చేసి దాన్నే బిగ్గరగా చెప్పాలి.

“ సభా సత్పురుష మధ్యే నామ ప్రకటన సిద్ద్యర్థం అనుమతిం ప్రార్థయామి”||

అక్కడికి విచ్చేసిన వారందరూ అతనికి అనుమతి ఇస్తారు. అప్పుడతడుఅందరికి ప్రణామము చేసి “సభాయైనమః “ అని చెప్పి శాస్త్రాను సారం, పురోహితుడి సూచన మేరకు నామకరణ౦ చేసి ఆ పేరును బిడ్డ కుడి చెవులో మూడు సార్లు చెప్పి బిగ్గరగా సభా సదస్సులో ప్రకటించాలి.

బిడ్ద పేరును పుట్టిన తేదీ, నెల, తారీకు,నక్షత్రం, పాదం బట్టి నిర్ణయిస్తారు. ఈ ప్రకారంగా

పుట్టిన నేలను మాస నామముగా మొదట పెడతారు. నక్షత్ర నామమును బిడ్డ పుట్టిన నక్షత్రం , దాని యొక్క పాదం బట్టి నిర్ణయిస్తారు. నక్షత్రం బట్టి ఏ అక్షరం తో పేరు పెట్టాలనేది శాస్త్రం లో వివరించారు. ఆ అక్షరాలను బట్టి పేరును నిర్ణయించాలి. ఆ పనిని పురోహితులు చేస్తారు. ఆ తరువాత వ్యవహార నామం, దేవతల పేర్లు , అమ్మమ్మ, నాయనమ్మ ,తాతయ్య ల పేరులు కలిపి పెట్టాలి.ఒక వ్యవహార నామం నిర్ణయించుకుని దానిని బిడ్డకు పెట్టాలి. వ్యవహార నామంలోని చివరి భాగం లోని పేరుతో పిల్లవాడు పిలువ బడుతాడు.

అక్ష మాలికోపనిషత్తు అక్షరాల యొక్క అర్ధం,వాటి గొప్పతనం, వాటి అధిష్టాన దేవత ల గురించి వివరించాయి.మన పంచాంగా లలో ఏ అక్షరం ఏ నక్షత్రానికి సరైనది అని సూచిస్తారు. దానిని చూసి, బిడ్డ నక్షత్ర పాదం అనుసరించి పేర్లు పెడతాము. అదే విధంగా మాస నామము, నక్షత్ర నామము కూడా పురోహితుడు సూచిస్తాడు.ఈ పేర్లను విని, బిడ్డ ఏమాసంలో ఏ నక్షత్రం లో, ఏ పాదం లో పుట్టాడో తెలుసుకోవచ్చు.

వివాహం నిశ్చయించే సమయంలో వధువు వరుడికి జాతకాలు సరిపోతున్నాయా అని చూడవచ్చు. నక్షత్రాలకు సంబంధించిన అక్షరాలను గమనిస్తే , ఒకవేళ బిడ్డ అశ్విని నక్షత్రం లో జన్మిస్తే పేరు చో,చే,చొ,లా అనే అక్షత్రాలు అశ్విని నాలుగు పాదాలకు వర్తిస్తాయి.

అలాగే, నాలుగు పాదాలకు అక్షరాలు ఉన్నాయి అల ౨౭ నక్షత్రాలు ఉన్నాయి 27x4=108మొత్తం. ఎవరైనా ఈ నక్షత్రాలలో జన్మించాలిందే. అందుకే మనం భగవంతుడికి అష్తోత్తరాశతనామాల తో అర్చిస్తాము(అష్టోత్తర శత నామావళి).

ఆడపిల్లలకు, మగ పిల్లలకు మాస నామాలు పంచాంగం లో ఇచ్చారు. ఆడపిల్లలకు పన్నెండు నెలలకు సంబంధి౦చిన పన్నెండు నామాలు ఇలా ఉన్నాయి-

“మార్గశీర్షే చ వాగ్దేవి

పుష్యే పద్మావతీ తధా

శ్రీదేవి చాపి సావిత్రి

భూమి: కళ్యాణి తధా

సత్యభామ పుణ్యవతిరూపవతీందుమత్యపి

చంద్రావతీ చ లక్ష్మి చ

స్త్రీ నామకరాణేషు చ”||

అబ్బాయిలకు పేర్లు ఈవిధంగా ఇచ్చారు-

కృష్ణో అనంతో అచ్యుతః చక్రీ వైకుంతో థ జనార్దనః |

ఉపేంద్రో యజ్ఞ పురుషో

వాసుదేవస్థథాహరి:

యోగీశ: పుండరీకాక్షో

మాసనామాన్యానుక్రమాత్”||

ఇవి పిల్లలకి పెట్టవలసిన పన్నెండు మాసాలలో పన్నెండు నామాలు. ఒక వేళ నామకరణ సంస్కారం 11వ రోజున కాని 21 వ రోజున కాని జరిపితే మంచి రోజును కాని శుభ ముహూర్తం కాని చూడవలసిన అవసరం లేదు . అది వీలు కాక పోతే ఒక మంచి ముహూర్తం తండ్రి ది బిడ్డది కలిపి, తర్వాత తిథి అటు తర్వాత వారం అనుగుణంగా నిర్ణయించాలి.

ఈ నక్షత్రాలు సంపత్ తార కాని, క్షేమ తార కాని, సాధన తార కాని లేక మిత్ర తార కాని, పరమమిత్ర తార కాని అయి ఉండాలి. అప్పుడు అది మంచి ముహూర్తం అవుతుంది.

ఆ శుభ ముహూర్తం రోజున తల్లి, తండ్రి బిడ్డ మంగళ స్నానమాచరించి నూతన వస్త్ర ధారణ చెయ్యాలి. ఈ వేడుకను చేయించడానికి ఒక పురోహితుడిని కాని కుల గురువును కాని నియమించుకోవాలి. బంధవులు,చుట్టాలు, స్నేహితులు అందరు ఆరోజున తప్పక రావలసి ఉంది.

తల్లి తండ్రులు చెక్క పీటల మీద కుర్చుని , పిల్లవాడిని ఒడిలో కూర్చుండ బెట్టుకుని పురోహితుని సూచనల మేరకు భగవంతుడిని ఆరాధించాలి.

ఏదైనా వైదిక కార్య క్రమాలు చెయ్యాలంటే మన సాంప్రదాయంలో భార్య భర్తకు ఎడమ వైపు కూర్చుంటుంది. కాని ఈ నామ కరణ మహోత్సవానికి భార్య భర్తకు కుడి వైపు కూర్చోవాలి.తండ్రి బిడ్డను తన ఒడిలో కూర్చో పెట్టుకుని నామకరణం చెయ్యాలి.

ఒక వెండి పళ్ళెం లో నిండుగా బియ్యం వేసి అందులో తమలపాకును మధ్యలో పెట్టి , గణపతిని పసుపుతో చేసిన ఆ తమలపాకులో పెట్టాలి. అందులో కొద్దిగా పసుపు కుంకుమను కూడిగా వేసిన తరువాత పసుపు వినాయకుడికి కుంకుమను పెట్టి షోడశఉపచారలతో పూజ చెయ్యాలి. నైవేద్యం పెట్టిన తరువాత హారతిని ఇచ్చి మంత్రం పుష్పం చదివిన తరువాత పునః పూజ చెయ్యాలి. ఆ తరువాత పూజ ఫలం గణపతికి అర్పిస్తూ ఈ విధంగా చెప్పాలి –

“సర్వం శ్రీ మహా గణపతి చరణారవిన్దార్పణ మస్తు”|

అ తరువాత ఈ మంత్రం చెపుతూ –

“గణపతిం యథా స్థానం ప్రవేశయామి

శోభానార్ధంతుపునరాగమనాయచ”

పూజ ద్రవ్యాలతో వినాయకుడిని పూజ పుష్పాలతో సహా భార్య భర్తలు కలిసి కదిపి వేరే పళ్ళెం లో పెట్టి అది కొద్ది దూరంలో పెట్టాలి.

కొంత మంది ఈ వినాయక పూజను ఒక వెండి పళ్ళెం లో నిండుగా బియ్యం వేసి పూజ పూరైన తరువాత అ పళ్ళెం ని విడిగా పెడతారు.

ఆ తరువాత తండ్రి, బియ్యం తో నిండి ఉన్న ఒకవెండి పళ్ళెం ని చేతిలోకి తీసుకోవాలి.దర్భ ఉంగరాన్ని వేలుకు తొడిగి, రాళ్ళు లేని ఉంగరాన్ని తీసుకుని బంగారు ఉంగరం తో బియ్యం పైన రెండు గీతలు గీసి, ఆ బియ్యాన్ని మూడు భాగాలుగా చేయాలి.

మూడు భాగాలలో కెల్లా పై భాగంలో అంటే మొదటి భాగం లో మాస నామం “శ్రీ” తో రాయాలి అంటే మాస నామం చెప్పి “శ్రీ” అని రాయాలి –“మాస నామాసి శ్రీ:”

రెండవ వరుసలో, అంటే మధ్య వరుసలో నక్షత్ర నామం శ్రీ తో కలిపి రాయాలి- పైకి ఉచ్చరిస్తూ నక్షత్ర నామాన్ని –“నక్షత్ర నామాసి శ్రీ:” అని రాయాలి.

మూడవ భాగంలో అనగా చివరి భాగంలో వ్యవహార నామం ఇంకా కావాల్సిన వారి పేర్లతో అంటే తాత గారిది కూడా కలిపి రాయాలి లేదా ఏదైనా మొక్కు ఉంటే ఆ దేవుళ్ళ పేర్లు కూడా కలిపి రాయాలి. ఆ తరువాత ఏ పేరుతో బిడ్డను జీవితాంతం ప్రాపంచిక విషయాలకు పిలవాలని అనుకు౦టున్నారో ఆ వ్యవహార నామం రాయాలి. తండ్రి బిడ్డ పేరును మూడు సార్లు ఈ మూడు పేర్లను, మాస నామం, నక్షత్ర నామ౦ మరియు వ్యవహార నామం చెప్తూ ఇలా ఉచ్చరించాలి –

“మాస నామ ధృత్వా…నక్షత్రనామ ధృత్వా….వ్యవహారనామ ధృత్వా, శతాయుష్మాన్ భవ, శతాయుష్మతీ భవ, వర్ధస్వ.”

ఆ తరువాత అందరూ బిడ్డను ఆయురారోగ్యాలతో వర్ధిల్లాలని దీవించాలి.

శ్రీ గౌతమ మహర్షి, భరద్వాజ మహర్షి, కణ్వమహర్షి మొదలగున్నవారు రాసిన ధర్మ శాస్త్రాల ద్వారా తెలిసినదేమిటంటే….పిల్లల పేర్లలోని అక్షరాల సంఖ్య, మగ పిల్లలైతే సరి సంఖ్యలో ఆడపిల్లల పేర్లలోని అక్షరాల సంఖ్య బేసి సంఖ్యలో ఉండాలని తెలిపారు. పళ్ళెం లో బిడ్డ పేరు రాసిన తరువాత ఆ పళ్ళెం ను నేల మీద పెట్టి ఎనిమిది దిక్కులల్లో పోక చెక్కలు అక్షంతలు పెట్టి పరమాత్మను క్రింది విధంగా ఆవాహన చేయాలి-

“రుద్ర. శర్వ,పశుపతి,ఉగ్ర, ఆషతి,భవ,మహాదేవ మరియు ఈశాన.”

ఆవాహన చేసి బిడ్డ, కుటుంబానికి, తల్లికి, తండ్రికి అందరికి శుభం కలగాలని ప్రార్ధించాలి. ఈ అష్ట మూర్తులనుఆరాధించిన తరువాత పళ్ళెం లో రాసిన పేర్లను కూడా పసుపు కుంకుమ, గంధం, పువ్వులు, అక్షింతలు వేసి పూజించి, ధూప వేసి దీపం అందరు దేవుళ్ళకు చూపించాలి. చివరిగా నైవేద్యం పెట్టాక హారతి ఇవ్వాలి.

ఇవి దేవత ల పేర్లు కాబట్టి పూజ చెయ్యాలి. నామ దేవతలు మనల్ని రక్షిస్తాయి కాబట్టి మనం వారికి పూజ చెయ్యాలి.

ఆ తరువాత తండ్రి సభకు నమస్కరించి “సభాయై నమః” అని పలకాలి.

తండ్రి బిడ్డ ను తన కుడి తోడ మీద పెట్టుకుని బిడ్డ కుడివైపును నెమ్మదిగా కొద్దిగా ఎత్తి మాస నామం ను, నక్షత్ర నామమును మరియు వ్యవహార నామమును మూడు సార్లు కుడి చెవిలో ఉచ్చరించి బిడ్డను చిరంజీవిగా వర్ధిల్లాలని ఆశీర్వదించాలి.

తండ్రి బిడ్డను గుండెలకు హత్తుకుని ఈ మంత్రం పఠన౦ చెయ్యాలి.

“అన్గాదంగాత్ సంభవసిహృదయాదభి: జాయసే|ఆత్మవై పుత్రా నామాసి|త్వ౦ జీవ శరదశ్శతాం”.

తండ్రి ఆ తరువాత బిడ్డ నుదుటిని వాసన చూడాలని శాస్త్రం చెప్తుంది. తలను వాసను చూసినంతనే బిడ్డ యొక్క తత్వం, ప్రవర్తన, కళలు తెలుస్తాయి.మనకి బ్రహ్మ రంధ్రం తలమీద మధ్యలో మాడు మీద ఉంటుంది. తండ్రి మొట్ట మొదట తల మొదలు అంటే పాపిడి దగ్గర ఒక గీత గీసి రెండు భాగాలుగా చేసి అంటే వివాహమైన స్త్రీలు సింధూరం పెట్టుకునే చోటు, మరియు బ్రహ్మ రంధ్రం దగ్గర వాసన చూడాలి.

బంగారు బుట్టలో సూతుడికి కర్ణుడు దొరికినప్పుడు, అతను కర్ణుడి లో ఒక తేజస్సును చూసాడు. అతని మాడును వాసన చూసి పిల్లవాడు ఉత్తమ కులానికి చెందినవాడుగా గ్రహిస్తాడు.

అలా తండ్రి బిడ్డ చెవి లో పేరు చెప్పగానే, తల్లి బిడ్డ కుడి చెవిలో చెప్తుంది ఆతరువాత చుట్టాలు, బంధువులు కూడా చెప్తారు.

ప్రతి ఒక్కరు బిడ్డను, తల్లి తండ్రిని ఆశీర్వ దించాలి. మంగళ హారతులు ఇవ్వాలి.

మన శాస్త్రాల ప్రకారం మన పేరు, మన గురువు పేరు, భార్య పేరు, పెద్ద కుమారుడి పేరు, పిసినారి పేరును ఎవ్వరికి చెప్పకూడదు అని శాస్త్ర వచనం.

“ఆత్మ నాం, గురోర్నాం నామాతి క్రుపణస్య చ|

శ్రేయస్కామో న గృహ్ణీయతా జ్యేష్ఠాపత్య కళత్రయోః||”

భావం: ఎవ్వరూ, మరొకరికి తన పరిచయం చేసు కునేటప్పుడు, నేరుగా  అతడు తన పేరు  తెలుపకూడదు. “ఫలానా వారి పుత్రుడు” అని శ్రీరామ చంద్రుడు చెప్పినట్టుగా  “నేను దాశరధి ” అని  పరిచయం చేసుకోవాలి.

నామ కరణ మహోత్సవం  అయిపోయాక, బిడ్డ ను ఉయ్యాలలో పడుకోపెట్టాలి. ఉయ్యాలను  పువ్వుతో కాని పూల దండలతో అలంకరించాలి.మొదట బిడ్డ తల్లి, అత్తగారి చేతుల మీదుగా బిడ్డను తీసుకూవాలి, తరువాత ఆడపడుచుల చేతుల మీదుగా, తన తల్లి చేతుల మీదుగా, అక్క చెల్లెళ్ళ చేతుల మీదుగా జాగ్రత్తగా బిడ్డను ఉయ్యాలా మీదుగా మూడుసార్లు తీసుకోవాలి. ఉయ్యాల కిందనుండి  పైకి   మూడు సార్లు తిప్పి బిడ్డను తీసుకోవాలి.

ఆఖరుసారి  బిడ్డ తల్లి, బిడ్డ తలకాయ తూర్పువైపు వచ్చెట్టుగా ఉయ్యాలల్లో  పడుకోబెట్టాలి. బిడ్డ పక్కనే ఒక తాటాకు తో కాని చెక్క బొమ్మను కాని తోడుగా పడుకో బెట్టాలి.బొమ్మ తల్లి తండ్రి పక్కన లేక పొతే బిడ్డకు రక్ష గా ఉంటుంది.

ఈ ప్రకారంగా నామ కారణం చెయ్యాలి. ఎటువంటి ఇబ్బంది లేకుండా పసిపిల్లలు ఉయ్యాలలో హాయిగా పాడుకుంటారు. కాబట్టి, బిడ్డకు ఒక సలక్షణమైన పేరును పెట్టాలి. బిడ్డ కూడా తన పేరును సార్ధకం చేసుకుంటూ చక్కగా అభివృద్దిలోకి రావాలి.

స్వస్తి.

we should try to know about Shodas’a Samskaaras.

There are 48 samskaras. According to Gautama Maharishi, 40 samskaras are being followed by us. Different sages mentioned a little differently regarding these Samskaarams. Out of these 40 Samskaaraas, we all are following 16 samskaaras. Even in them, there are differences. Some say these 16 samskaras are given in this sloka –

गर्भाधानम् पुंसवनम्
सीमन्तोन्नयनं तथा !
जातनाम्नन्नचौलानि
मौंजीव्रत चतुष्टयम् ।।
गोदानाख्यम् स्नातकम् च
विवाहम् पैतृमेधिकम् ।
षोडशैतानि कर्माणि
समन्त्रम् कारयेत्ततः ।।

GARBHDANAM PUNSWANAM SEEMANTONNAYANAM TATHAA
JAATANAAMNANNA CHOWLAANI MOUNJEE VRATA CHATUSTHAYAM !
GODAANAAKHYAM SNAATAKAM CHA VIVAAHAM PAITRUMEDHIKAM
SHODASAITAANI KARMAANI SAMANTRAM KAARAYETTATAH !!

The following are the Shodas’a Samskaras we are following now –

Garbhaadhaana.
Punsavana.
Seemanta or S’reemanta (these three are to be performed to the mother before the birth of a child by her mother, father and mother-in-law, and father-in-law.)
Jaatakarma.
NaamakaaraNa.
NishkramaNa.
Annapraas’ana.
Chudaakarma(To remove puttu ventrukalu)
KarNavedha (piercing of ears.)
Aksharaabhyaasam.
Upanayana Samskaara.
Samaavartanam or Snataka (convocation)
Keshaanta Samskara for boys (13.A.)Balikaa Rajaswalaa samskaara (for girls))
Veda Vratas or Brahma Vrataas.
Vivaaha Samskaaraa.
Antyesthi Samskara – last rites.

Mostly all of us follow Aapastamba Gruhya Sutras but there are some other dharma Sastras granthas and Gruhya Sutra Granthas. There are many Dharma Sutra Grandhas which speak with a little difference. Some more samskaras are added to the above said samskaras also, and some others are clubbed as one samskara.

We follow the Shodas’a Samskaaras as given in Aapastamba Gruhya Sutraas. Now we will try to know all these Shodasa samskaras in detail. Before that
just I want to give the gist of these Shodasa samskaras, each one in one line or two lines. I will introduce about the samskaras and then we can proceed in detail.

Actually, samskara means purification. Purifying of body, mind and Jiva – Jeevaatma, Purifying from one’s past state to future state is called as Samskaaras.

Gruhya sutras speak of these 16 samskaras which we are as follows –

Garbhadhana (गर्भाधान)

This is the first samskara. It is performed just after the marriage to purify the womb of the bride to become worthy of getting a good progeny, to make the womb ready to conceive with Vedic Mantras. It is done by the couple and both will be purified physically and mentally and to make the womb of the bride ready to conceive with vedic mantras. So, the Importance is given to the bride.

Pumsawanam (पुंसवनम्)

Now this is the second samskaara, that is, a ritual conducted at the third month of pregnancy with the wish of making the embryo the male child.

Seemantam (सीमन्तम्)

The third one is Seemantam or Sreemantham (सीमन्तम्) as we say. This is the most important ritual celebrated before the birth of the child to protect the mother and to be born child wishing normal delivery. This Seemantam would be celebrated as a festival and gives happiness to the pregnant lady.

These three are called as the prenatal samskaras.

Now we start the childhood samskaras.

Jatakarma: (जातकर्म)

When the child is born this fourth samskaara Jaata karma is done to the child. It starts just before the birth of the baby and ends after the birth of the baby.

The father gives several Daanas (दान) donations before jaata ashoucha (जाताशौच ) and on the 11th day after the puriti snaana (పురిటి స్నానము).

Naamakaranam (नामकनण)

Fifth Samskaram is नामकरणम्, naming the child. This is performed mostly on the 11th day or 21st day of the birth of the child. And along with this, parents celebrate cradle ceremony also by keeping the child in the cradle.

Nishkramana

The sixth Samskara is Nishkramana, taking the child out to the yajnashaala (यज्ञशाला). For the first time bringing the child out of the house to get him adjusted and slowly accustomed to the nature and outside world, the society.

Annapraas’ana (अन्नप्राशन)

This samskaara is – keeping the paramaanam (परमान्नम्) Rice Kheer, on the tongue of the child to make the child swallow something other than mother’s milk. Along with this, parents celebrate an entertainment of vastupradars’ana (वस्तु प्रदर्शनम्) and allow the child to touch anything coming crawling there. The Item the baby touches first may indicate the future of the child, in which profession the child may be going.

Choodakarma (चूडाकर्म)

This is the eighth Samskara. This karma is also called as chowla samskara. This is removing the hair on head of the baby that comes to the baby at the time of the birth. We call that as removal of Puttu Ventrukalu (పుట్టు వెంట్రుకలు)

karNavedha (कर्णवेध)

KarNavedha (कर्णवेध) is ninth samskaara. karNavedha is ear piercing. This is the samskaara which is really very important from the point of view of health, according to the words of our ancestors. Along with this ear piercing, they may make the girl baby to get the nose piercing also done. Ear piercing will be done to both girls and boys. Then nose piercing will be done for girls.

Aksharaabhyaasa (अक्षराभ्यास)

Tenth Samskaara is Aksharabhyasam, making the child read and write the letters for the first time. It is most sublime samskaara, which is very much needed for all human beings.

Upanayana (उपनयनम्)

Eleventh one is Upanayana samskaara, the most sacred and secret samskaara where Brahmopades’a (ब्रह्मोपदेश) would be done to the child by his father, the guru
who makes him wear Yajnopaveetha (यज्ञोपवीत). This samskaara brings the child near to the guru/acharya who makes him get the real knowledge and teaches him and preaches him about the aloukika (अलौकिक) knowledge. Also after this samskaara, then onwards the child becomes Brahmachaari. (ब्रह्मचारी )

Samaavartana or Snaataka (स्नातक) Samskaara.

This is that samskaara or function conducted after the student completes his education. This would be conducted by the Aacharya, the guru who teaches him, who permits the Brahmachaari (ब्रह्मचारी) to stop Brahmacharya vrata and to enter into Gruhasthashrama. (गृहस्थाश्रम)

Keshaanta Samskaara or Godaana Vrata (केशान्त संस्कार or गोदान व्रत)

Now thirteenth samskaara is keshaanta samskaara or godaana vrata. This is the samskara of removing the hair that grows on the cheeks and chin of the boy. At that time he has to donate a milky cow with the calf to his Aachaarya. So it is called as godaana vrata.

Similarly a sort of samskaara is performed and celebrated when girl becomes matured.

Veda vrata or Brahma Yagna.

14th samskaara is veda vrata or brahma yajnas. We can say this is the samskaara performed before the marriage of brahmachary while in gurukula. This would be conducted for four years. This is called as observing the veda vratas, certain Yajnas, the guru will make
the brahmachary perform them.

Vivaaha Samskaara (विवाह)

Vivaaha Samskaara is celebrating marriage to Vadhu & Vara and bringing them into Gruhastha Ashrama, the best out of four Aashramas.

This is the most important samskaara because, this is the Gruhastha Aashrama. Those who are in this Aashrama, have to feed and maintain the other three Aashramas. This Gruhastha Aashrama is very pious and important also because it keeps the lineage – the dynasty.

Antyeshti (अन्त्येष्टि)

Last one is Antyeshti Samskaara. This is the last rites done to a person by his son when he or she leaves the body.

Thus the first three samskaaras would be performed by the grandmothers and grandfather’s of the baby to be born. Later the mother and father celebrate to their children when they are babies and also grow to youth. Teacher or Guru also performs some Samskaaras. Lastly son performs the last rites.

Now let us know what is meant by samskaara and all the Samskaaraas one by one.

The word Samskaara is formed from the root कृ – ‘KRU’ – ‘to do’ with the Upasarga ‘सं – सम्यक् – Sam – Samyak – Good’,

“सम्यक् करणमेव संस्करणम् ।”

Samyak KaraNameva SamskaraNam

To do good is SamskaraNam. So samskaara means purifying, it is removing the sins and defects that exist in the ‘चित्त – chitta’ in the mind, and coming along with Jeeva successively from several births. It is called as samskaara.

The word samskaara appears in Rigveda mantras and Jaimini Purva Meemamsa sutras and also later in many sutras like Gruhya Sutras, Aapastamba Sutras etc.

Samskaaraas are rituals related to Aagama Saastra. These Shodasa Samskaaras are done to the Jeeva starting from before the birth of the Jeeva, continuing at several stages after the birth and at the end with the ‘last rites’ performed by his son after he leaves the body.

Now in this world these samskaaras are performed only to human beings out of 84 lakhs of living beings. Because the life of human beings is so great that the human body – this
Maanava Upadhi alone is capable of getting moksha, liberation. If a Jeevaatma is born as a bird or an animal, it just enjoys the good or bad fruits which they have to enjoy with that body.

Birds and animals do not have the power either to study the scriptures or to understand them or to recite the mantras, listening to Pravachanas, do worship or meditation or anything to get liberation.

Though there may be a few exceptions we know from the scriptures like Gajendra from Gajendra Mokshanam, Sri, KaaLa, Hasti from Sri Kaalahasteeswara Maahaatmyam, etc., who got liberation with such Upaadhis.

“जन्तूनां नर जन्म दुर्लभम्”!

JANTUNAAM NARAJANMA DURLABHAM.

It is said that, after several births the Jeeva gets human body which got the capacity to get liberation from the chains of birth and death. When such a rare body is going to come, then with several samskaaras that body should be purified even before the Jeeva enters the mother’s womb. These samskaaras start and continue after taking birth.

Parents perform these samskaaras. Afterwards the Jeeva has to lead spiritual life with proper samskaaras and should try to reach the goal of human life that is to get moksha. After completing the life, that is after living for full span of life when the Jeeva leaves the body, then his son performs the last Samskaara.

While the Jeeva is in the womb of the mother then he experiences the consequences of
his or her – it’s misdeeds done in previous births. That is called as ‘garbhavaasa Naraka’. That is also like that of the sufferings at the ‘Naraka’ the hell.

When a living creature dies and leaves the body, in order to get human body and be born as a human being, he has to wait a very long time. That Jeevaatma has to take the form of raindrop, fall on the crops, sprout as a plant and turn into grain, reach the stomach of a man who eats it and should turn into veerya and enter into mother’s womb, suffering a lot in the dark congested place, floating on waters there, getting food from the mother, it has to grow with all the limbs, body parts, sense organs, brain and life fully matured and empowered to live on the earth and then comes out of the womb of the mother safely.

Our Shastras and PuraaNas say that the Jeeva while staying at mother’s womb prays to God, crying and lamenting with remorse ‘Oh God, I cannot bear this suffering. Kindly get me out of this place carefully. I will not commit any more sins. I will walk on the way you showed us, you gave us’.

The Jeeva remembers his past lives while in the womb of the mother that is why he regrets and repents.

Garbhopanishat and Garuda mahaapuraNa & some other scriptures also speak
about different stages of Garbhastha Pinda and also the Gatis of the Jeevas and the results of the good and bad deeds done by the Jeevas etc.

The offspring born may be a Medhavi or a great soul or a talented person or he may lead just a normal life as all of us are, like an ordinary person. Whoever may the atma, be the Jeeva born, but before the Jeeva enters the womb of the mother the mother’s womb will be purified and cleaned with certain Vedic mantras.

If we have to enter into a house to live, we clean the house first, make it fit to reside and then enter into it. Similarly Jeeva also, before he enters into the mother’s womb, elders make that womb of the mother, the house of that baby pure and clean so that a good soul/Atma/Jeevatma can enter into that and born as a child to them.

The Samskaaras done to the mother before the birth of a child are three, after the birth of a baby twelve samskaaras have to be done by the couple to their child, that is mother and father to their child. After leading full life here on the earth when the Jeeva leaves the body his son has to do Anthyeshti.

This process of purification is called Sacrament, the Samskaara. These are called as Shodasa Samskaaras.

Parents of would be mother and father (Vadhu & Vara), the two who would become latter mother and father and their son – that is three generations of people are involved in performing these Samskaaras along with the master or acharya or Guru.

Gautama Maharshi said in Dharma Shastra granthas that there are total 40 Samskaaras, ‘चतुर्विंशति संस्काराः’ chaturvimsathi samskaarah, and others said that there are 48 Samskaaras. But out of them we all are performing 16 Samskaaras as mentioned in Aapastamba Gruhya Sutras Compulsorily. We, all Hindus are observing them with the same scientific approach. One or two may vary depending on the region. Whatever methods are observed by our ancestors in olden days, in them, perfect health, Shaastreeyata and Vaijnaanikata are mixed with spiritual wellbeing. Now in this modern age, people developed a lot scientifically and in connection with medical sciences. So certain changes entered in to these Samskaaras. Yet most of us are following all these Shodasa Samskaaras in our lives.
These shodasa Samskaaras are performed to girls and boys, men and women. But one or two are meant specifically to boys and girls separately. All other Samskaaras are common. Just as the moon when shines with 16 kaLaas is considered as full moon, similarly, the man becomes perfect with Shodasa Samskaaras. The one who undergoes them leads a cultured life and gets the possibility of liberation. What is meant by doing these Samskaaras can be understood like this – Suppose a dirty copper bowl or a brass plate is there. To remove it’s dirt we apply tamarind with salt to it and then rub it well with brick powder, rinse in water and clean the dirt. Then they glow and shine with lustre as if they are new. Now a days we are cleaning them with certain powder called Peetaambari, using scrubber. Similarly, to remove dirt and impurities of the previous births of the Jeeva, the Upaadhis should be cleaned with the performance of Samskaaras with certain mantras and rituals. Then the Jeeva which is in that Upadhi gets purified and the Jeeva gets physical, mental and spiritual purification. So these Shodasa samskaras have to be performed by all. For all human beings these rituals are as important as that of VarNaashrama Dharmas. These are the basis of Vedic way of life. Our social life depends on them.
Mental intentions and thoughts are very important for the development of human life. The effect of our thoughts is on the deeds we do. Results will come according to the deeds we do. Getting best birth or getting liberation would become possible with these Samskaaras, by observing them. Therefore, sages prescribed these rituals for the physical, mental and spiritual purification of human beings. It has become our custom to observe these rituals with great fervor, which are auspicious for the development of the unborn or newly born child. In addition to purifying the baby, these rituals, because they are being performed as a festival, the joy of the parents and relatives will bring happiness and even they become auspicious.
The greatness of these rituals is to unite all the Hindus of Aasetu Himachala. All these Samskaaras must be practiced by people born on any part of our pious motherland. These Samskaaras destroy evil in men, inflict super qualities, make them meritorious and befitting to get Moksha-liberation, the final aim of our lives.
Let all of us learn briefly about the Shodas’a Samskaras we are practicing in our lives. If we need to cover these in detail, it may become a vast book. Besides these Shodasa samskaras, there are so many other Samskaaras. Sages say, Das’amahaa Yagnas as Samskaaras. Sapta Soma Samskaars and sapta haviryajnas, sapta paakayajnas are also called as Samskaaraas, according to Apsthamba Gruhya Sutras. Shri Hara Dattaacharya considers that shodasa Samskaras are called as Paakayajna Samskaras. He also said that Paakayajna means Prashastha – Excellent. It is said thus in HAAREETA SMRUTI –
“संस्काराः द्विविधाः, ब्राह्मः तथा च हारीतः”।

“SAMSKARAH DWIVIDHAH BRAAHMAH – TATHA CHA HAAREETAH”

द्विविधो हि संस्कारो भवति
ब्राह्मो दैवश्च पाकयज्ञः ।
सोमयागादयः दैव संस्काराः
गर्भाधानादयः ब्राह्म संस्काराः ।।
“DWIVIDHO HI SAMSKAARO BHAVATI BRAAHMO DAIVAS’CHA PAAKAYAJNAH.
SOMAYAAGAADAYAHDAIVA SAMSKAARAH, GARBHAADHAANA DAYAH BRAHMA SAMSKAARAAH.”

The following are the Shodas’a Samskaras we are following –

Garbhaadhaana
Punsavana.
Seemanta(these three are to be performed to the mother before the birth of a child by her mother, father and mother-in-law, and father-in-law.)
Jaatakarma
NaamakaaraNa
NishkramaNa
Annapraas’ana
Chudaakarma (To remove puttu ventrukalu)
KarNavedha (piercing of ears.)
Aksharaabhyaasam
Upanayanam
Samaavartanam or Snataka (convocation)
Keshaanta Samskara for boys
(13.A.) Balikaa Rajaswalaa samskaara (for girls))
Veda Vratas or Brahma Yagna.
Vivaaha Samskaara
Antyesthi Samskara – last rites.

First three are to be performed to the mother before the birth of a child by her mother and father and mother-in-law and father-in-law.

Now let us know about the first Samskaara Garbhaadhaanam (गर्भाधानम्)

This ritual is the first among Shodasa Samskaras. It is celebrated on the fourth day night after marrage. The parents of both bride and bridegroom will get it done to the newly wedded couple. This can be called as conception ceremony. This would be done only once in the life. Actually why people get married is only for getting children. People have to get married in order to get virtuous and responsible children to keep up the dynasty, pay off the oblations to Pitru Devatas (पितृदेवताः) forefathers, who left their bodies to follow and complete the works started by the father and left incomplete and finally to perform the last rites to his mother and father. So for all these reasons we have to get children. For getting children we have to get married. So by all these Samskaaras they pave the way for them to get liberation.

This ritual is done to purify the womb of the mother, allowing a good living being Jeeva – Jeevatma to enter and grow in such a fertile form is called as Garbhadhaana Samskaara (गर्भाधान संसाकार), sacrament of purifying the womb with most powerful mantras.

The union of wife and husband to give birth to a child is described in Taittareeya Upanishad as Maha Samhita.

One of the five Maha Samhitas is Adhiprajam.

“माता पूर्वं रूपम् । पिता उत्तर रूपम् । प्रजा संधिः। प्रजननम् संधानम् । इत्यधिप्रजम् “।।

Maat Purva Rupam.
Pita Uttara Rupam.
Praja Sandhih. Prajananam Sandhanam.
Ityadhiprajam.

In our tradition veda sanskriti, even this santaana utpatti (संतानोत्पत्ति) is treated as Yajnya, (यज्ञ) as great and pious as doing a sacrifice. It is an integral part of Vedic life.

When the minds and feelings of wife and husband come together, when both are happy and willing, then their union gives birth to healthy and virtuous children. Otherwise, it may happen as it occurred in case of the births of Dhrutaraashtra (धृतराष्ट्र) and Panduraja (पाण्डुराज). Amba closed the eyes on seing Sri Veda Vyasa Maharshi who came to give her a son and so she got a son who is blind by birth, Dhritarashtra. Ambaalika shivered with fear on seeing Sri Veda Vyasa Maharshi, so she gave birth to Paanduraja with paanduroga. The servant maid of Amba received Sri Veda Vyasa Maharshi with great respect and utmost reverence, and served him with devotion. So she gave birth to Vidura, the most virtuous and knowledgeable person who is an embodiment of Dharma.

All these we have to know because we should learn from them as to how we should behave in the life. When both spouses, that is wife and husband are in love with each other and have high ambitions, then they will get very good children. The priest with the chanting of holy mantras purifies and makes the couple powerful and blesses them to get satsantaana (सत्संतान)

The parents also bless their children with their love in the heart which brings them prosperity. In our Samskruti, in our Sanatana Dharma one should get married only for getting children and thereby to become free from Pitru Runa (पितृ ऋण). That is why the union of wife and husband is treated as a most pious ritual.

Punsawana Samskara (पुंसवन)

Now second one is Punsawanam Samskara. This Samskara is performed only for first progeny that is for first pregnancy. It is that samskara by which the Garbhastha Pinda (गर्भस्थ पिण्डः) the foetus turns into a male child. This Samskaara should be performed during the first 10 days of the third month of the pregnancy. From the third month onwards the formation of limbs of the body of the baby starts to take place in the womb. So for the sake of its protection this Punsawana sacrament is prescribed.

On this occasion, on an auspicious day the couple perform the Yagna ritual through Putra Kameshti (पुत्रकामेष्टि) mantras mentioned in Atharva veda. The husband pleases his wife by giving fruits and flowers to her. Together the couple decide to behave in the way by which the foetus would be protected. The couple keep fasting all the day till night. During night they squeeze the germinated banyan seeds (మర్రి విత్తనాలు) and the juice will be put in the nostrils of the pregnant lady with the chanting of mantras.

The scriptures say that by doing so, a son would be born who would be very healthy and strong. They mix the fruits of banyan tree with black grams that is మినుములు and Barley (యవలు) and make her see the smell of them together. Later they cook with black grams and Barley powder and make her eat that. By eating that, the power to protect the foetus increases and the embryo will grow properly. The living being born with best gross body, subtle body and causal body can attain salvation with proper saadhana. It must be realized that all these rituals will guide a person towards the direction of our final aim of life – salvation, Moksha or liberation.

Seemantam or Sremantam or Seemantomayanamu (सीमन्तम्)

Now the third one is Seemantam Srimantam or Seemantomanyanam. This rite is a ceremony in which the parents of the pregnant girl come to her in-law’s house during the fifth month or seventh month or even ninth month of the pregnancy, according to their convenience and situations perform the ritual Seemantam and take their daughter along with them to their house for delivery.

In connection with this sacrament, on an auspicious day the couple should take holy head bath – Abhyangana Snaana (अभ्यंगन सानान) applying oil and then taking bath. Then they should worship the family deities. Later the husband should look at his face in a vessel filled with pure water or pure cow ghee and ask his wife what she is seeing. While seeing the reflection of her husband’s face she has to say that she is looking at their offspring – at their child.

आत्मा वै पुत्र नामासि ।
Aatma vai Putra Namaasi.

It is understood that the father is taking birth as the son.

On that day the husband himself should comb the hair of his wife parting of the hair from the
Forehead. The pregnant wife will be enjoying the Seemantam festival done to her. He would braid her hair into coils (that is जटा or जडा) and decorate with flower garland. He should comb the hair with the thorn of the hedgehog (that is ముళ్ళపంది we say in Telugu) and draw with that thorn a straight line from the navel of the wife to the upper part of the head up to sahasrara. Doing so will stimulate her nervous system very nicely and appropriately. It makes it easier for the baby to be born normally without the necessity of any operation cesarean etc.

This is one of the most important rituals performed for pregnant women because it is done for the well-being of the child to be born. On that auspicious day the husband advises or preaches the Ishta Devata mantra to her, to his wife. That is Mantropradesha (मन्त्रोपदेश) would be given to her by her husband. Until then he is her husband and friend, now by giving this mantropradesha he becomes the guru and mentor to her. From then onwards she starts chanting that mantra throughout her life and will gain divine power. As a result of that, the child would be born with devotion and becomes cultured. This gives the child mental refreshment and refinement while still in the womb of the mother. This ritual is performed for the health and well-being of the mother and for the longevity of the unborn child. It is essential for the mother to be physically and mentally healthy.

This seemanta utsava would be performed as a social festival and gives happiness to the mother. So it is considered as the most important among these three Samskaaras – that is Garbhaadhana, Punsavanan and Seemantam. Now the mother and mother-in-law, Sisters and sisters-in-law, nieces, friends and relatives, all of them together make her sit in a chair comfortably, put kunkuma on her forehead, smear her feet with turmeric and keep paranee, then apply sandalwood paste to the neck, put flowers on her head and then put bangles to both her hands. Putting bangles is most important in this festival. The bangles should be either 19 or 21 to the right hand and one less to the left hand. These bangles stimulate the nervous system and delivery would be normal. Then her mother fills her lap with fruits, flowers and sweets. She also fills her lap with Odi biyyam (ఒడి బియ్యం as we say) that is she pours certain quantity of rice and green gram peas (పెసలు as we say) and then she keeps CHALIMIDI (చలిమిడి as we say). Particularly keeping this CHALIMIDI we say is for the కడుపు చలవ, that is for the safety of the stomach. This CHALIMIDI is made with rice flour mixed with jaggery and ghee. The ladies give harati (हारति) to her and bless her. Later all the relatives including father, brothers, grand parents and all other relatives sprinkle Akshathas (अक्षताः) over her head and bless her to give birth to a nice child fruit-like child. Akshatas are made with the mixture of rice with turmeric and a little kumkuma and a little ghee. Rice are favourable grains to moon and the moon is manah kaaraka. So the mind will be cool, calm and happy with this. Turmeric and kunkuma are auspicious objects and they bring auspiciousness to all of us and to the house where it is performed. They give auspiciousness to all those who attend the function. The unborn child would be born with the qualities of elegancy, beauty, health and virtues.

So these three rites the Garbhadhana, Punsawana and Seemantam are performed before the birth of a child for the health and longevity of the mother, father and the baby to be
born by the parents of both of them. Out of these three Seemantam is considered as the most important one.

Jaata Karma (జాతకర్మ)

Now the fourth samskara is Jaata karma. Jaata karma is a word made with the combination of two words Jaata and karma.

जात – to take birth, कर्म – The work done. So जातकर्म means the ritual done immediately after the birth of the child.
The root of the word ‘Jaata’ is formed from the root ‘jaa’ to which ‘ta’ pratyaya is added. So Jaata karma is the first ritual done to the child after its birth. It is the first ritual which brings the newly born child in contact with human life. It is performed to reduce the risk of swallowing the amniotic liquid water called as ‘Ummaneeru’ (ఉమ్మ నీరు) while in the womb and to increase longevity, intellect and lustre of the child.

The rituals Punsawanam and Seemantam are performed with the intention that the delivery should be normal and the baby should come out safely and easily. But sometimes the baby in the womb turns crosswise or puts intestines over the neck. Nowadays the pregnant woman are admitted into the hospitals and doctors are taking care of them. But in the olden days they used to know this just by holding the pulse of that lady. At that time her father or father-in-law used to chant certain vedic mantras, sitting outside the delivery room. The mantras have such a power that the mantras in the Jaata karma ritual make the delivery normal. Also certain mantra of Jaata karma says that in such situations, her husband should sit near her giving her courage and he should loosen the side bones of her stomach. Certain remedies also are given to face such situations. The stem of sunflower plant should be grinded and be used properly. Then that baby in the womb will come to normal position and come out safely. That is, delivery occurs normally.

Normally the nurse called as Mantrasani (మంత్రసాని) helps in delivery in the olden days. Nowadays nurses are there and doctors and hospitals are there. Sastra says that while the baby is coming out when the head comes out and nose is seen, immediately that time should be noted down as the birth time of the child. Depending on that time, the Jaataka chakra of the baby would be written by the astrologer.

As soon as the baby is born immediately the naval cord is cut. While the baby is in mother’s womb baby gets food through the navel cord only. Now after delivery that umbilical cord which connects the mother to the baby is cut and detached and it protrudes which slowly merges and the novel becomes normal.

That umbilical cord has the power to reduce the future illnesses of the baby if at all she or he gets in future. It is called as the ambulatory cord in medica terms. It is preserved in a silver tube or copper tube with a lid, made into an amulet (తాయత్తు as we say in Telugu). And then 11th day after the holy bath that amulet is to be tied on the baby’s waist.

Nowadays these umbilical cords are being preserved in certain medical banks charging nearly fifty thousand or seventy thousand or even eighty thousand rupees for the preservation of it. People are paying that amount for preserving them. If at all any necessity comes, they take that from that bank. In fact, what our ancestors did is the correct method, that valuable cord should readily be kept available on the body of the baby safely in the form of amulet. If at all any necessity arises, immediately they can get it.

From the moment the baby’s navel cord is cut impurity of the birth – Jaata Ashoucha (జాత అశౌచం) occurs to the parents and relatives. That अशौच lasts for 10 days. On the 11th day auspicious bath mangalasnana would be given to the baby and the mother which is called as puriti snanam (పురిటి స్నానం in Telugu).

Before the commencement of Jaata Ashoucha, before the birth of the child, intending the welfare of the child and development of the dynasty, the father should give the Dasa danas (దశ దానాలు) or Shodasa Danas (షోడశ దానాలు) to the worthy people. Should give GODAANA (గోదానం) and also give Dhana Danyas for the livelihood of sat-brahmanas.

When Sri Krishna Paramatma was born then Vasudeva, the father of Sri Krishna Paramatma on seeing the face of that wonderful child he got horripilations with immense joy and happiness. Then there at that time, he could not do Sachela Snaana (సచేల స్నానం) which is there in the Shastras, that is which is prescribed in the Shastras. So in the tears of joy and happiness he dipped deep and mentally donated 10 000 healthy milky cows with the calves to the brahmins and thought that he would donate, give daana of these cows when he would be released from that jail, from these bondages of the jail.

But at Repalle, where Nanda Maharaja heard that he got a child, immediately he took holy bath with the same dress called as Sachela Snaana, became pure. Wearing new pious silk clothes, he did swasti punyaaha vaachakas. He decorated two lakhs of milky cows and donated them along with the calves to the brahamans.

Shastra says, as soon as the father hears about the birth of the child, as soon as the son is born, the father qshould immediately do Sachela Snaana.

पुत्रे जाते पितुः स्नानं सचेलस्तु विधीयते !
यावन्न भिद्यते नालं
तावन्नाप्नोति सूतकम् ।।

PUTRE JAATE PITUH SNAANAM
SACHELASTU VIDHEEYATE !
YAAVANNA BHIDYATE NAALAM TAAVANNAAPNOTI SOOTAKAM !!

“छिन्ने नाले ततःपश्चात्
सूतकस्तु विधीयते ।।”

CHINNE NAALE TATAH PAS’CHAAT SOOTAKASTU IDHEEYATE !!

Apastambha Gruhya Sutras say that as soon as the son is born, the father can see the face of the son. By seeing the face of the son he would be relieved of the Pitru Runa. The ancestors and forefathers become very happy.

” जातमात्रे तु कुमारस्य मुखमप्यवलोकयेत् ।
ऋणाद्विमुच्यते पिता
पुत्रस्य मुख दर्शनात्”!!।

JAATA MAATRE TU KUMAARASYA
MUKHAMAPYAVALOKAYET !
RUNAADVIMUCHYATE PITAA PUTRASYA MUKHA DARS’ANA AT !!

It is the duty of the mother and the father to see that the child is born safe and in sound health and without any defects. So, the moment they hear about the news that the Jeeva entered the womb of the mother, they should always be praying God for getting good children and then for keeping up their lineage. so the Jaata karma should be performed in order to see that any bala grahas do not overpower the child. That is, to prevent the child from getting infected with planetary problems. Elders speak about 12 kinds of naraka baadhas. The Jeeva to stay in mother’s womb is one such baadha. It is said to be very sad.

Jaata karma is the first vedic rite performed when the baby is just about to born and just after the birth of the child. When the embryo stays in mother’s womb, what all defects occurred to the baby on account of swallowing that water etc are to be removed and auspiciousness should come to the child and parents. So they perform this Jaata Karma.

गर्भनिवास दोष निवारणार्थं, दुष्टग्रह पीडा निवारणार्थं, शिशु मेथो वृध्यर्थं, आयुरारोग्य सिद्ध्यर्थं जातकर्म करिष्ये, करिष्यामि !

GARBHA NIVAASA DOSHA NIVARANAARDHAM
DRUSHTA GRAHA PEEDA NIVARANAARDHAM
SISHU MEDHO VRUDHYARTHAM
AAYURAAROGYA SIDHYARTHAM
JAATA KARMA KARISHYE – KARISHYAAMI

With this Samkalpa, father keeps the child on his lap and performs the karma which is called as Jaata karma. JAATA ASHOUCHA, the impurity stays for 10 days stays. On the 11th day according to the scriptures, the leaves of NEEM Tree and VAAVILA Tree should be mixed in the water and boiled thoroughly. Then they become auspicious. Then cold water should be added to that. Then sesame seeds oil should be applied to the body of the baby and the mother, who is called as a balintaralu (బాలింతరాలు) – a woman in childhood. Then their body should be rubbed with the paste of the powder – specially home made bath powder, called as nalugupindi (నలుగుపిండి as we say in Telugu) a fragrant paste and then they should be bathed over the head. After the Mangala Snaana, the smoke of the Saambraani and Guggilam should be applied to their bodies and hair. They should wear new clothes first they should give such a bath to the baby and the baby should be kept in a new CHATA (చాట as we say in Telugu.). Nowadays they are not at all using this but in the olden years, not only in the olden days, even we used to use this CHATA. This CHATA is used for purifying the rice or any other grains. They should keep a smooth saree in that CHATA and on that cloth which is stretched on the CHATA, we keep the child. They should make the baby feel comfortable. Mostly this CHATA will be made with palm tree leaves. When these CHATAs are not available they
keep the baby on banyan tree leaves sometimes or even plantain tree leaves stretching the cloth on it, they keep the child.

Till the mother’s bath is over, the baby would be taken care by grandmother or uncles or somebody else.

On the 11th day onwards they can wear stitched cloths to the baby, collyrium or KAJAL (కాటుక as we say) can be applied to the eyes. Then CHADU (చాదు we say) should be kept as the BOTTU (బొట్టు as we say) This, a particular black coloured bottu, would be prepared with rice powder with a particular technique. They keep this bindu on the forehead. They also can put a mark on the cheek to prevent bad sight we call it as BUGGA CHUKKA (బుగ్గ చుక్క).

If there is any defect in the birth star of the child, then father should see the reflection of the face of the child in a bowl filled with sesame oil (TIL Seeds Oil : నువ్వుల నూనె). After this process mother and father should sit on wooden planks called PEETALU (పీటలు as we say) keeping the child on the lap and worship God Ganapati. Ganapathi puja should be done first, then kula devatas and ishta devatas they should worship. All these Devatas are worshipped with Shodasopachara Puje and salute them.

Then the father should keep the child on his lap. Meanwhile madhuparka should be prepared by the parents. In a small silver or gold bowl a little quantity of cow ghee and honey should be mixed. Father would take a pure gold ring without any stones, dip that in that mixture and that should be rubbed on the lips of or the tongue of the child three times. This helps the baby to develop intelligence and lustre. ‘Aaayur Grutham’ “आयुर् घृतं” they say. The longevity will be increased by the ghee and lustre will be increased by honey.

By putting this mixture of cow ghee and honey whatever dirt (the mala) or kapha etc is there in the stomach of the baby that would come out. The brahmagaaru or the priest should make the couple perform certain Agni Kaaryas and homaa with the chanting of mantras. The father should put SAMIDHAS (pious fire wood) in the Yagna Kunda – Vedic Altar. Then lit the fire and following the instructions of the priest should do homa kratu offering cow ghee and oblations etc into the fire. These are offered to Gods through the fire to pass it
on to the Gods, wishing the well-being of the baby and welfare of all of them and to their dynasty.

After completing this worship, the couple should give Bhuri dakshna along with Taambulam (తాంబూలం) to the priest, do Pranamams to him and get his blessings. The priest blesses the child and parents with the mantras –
“शतमानं भवति शतायुः पुरुषः शतेन्द्रियः आयुष्येवेन्द्रिये प्रतितिष्ठति !!”

SHATAMANAM BHAVATI SHATAAYUH PURUSHAH
SHATENDRIYA AYUSHYEVENDRIYE PRATITISHTATI !!

All the people present there, bless the child and parents with Akshatas (అక్షింతలు) given to them. Harathi (హారతి) will be given to child and parents. Then they get up from the seats.
The mother gives milk to the baby.

In some cases when the child is born on JYESHTA NAKSHATRA or AASHLESHA NAKSHATRA – these sort of Stars, then the parents of Bride and Groom also should do SHAANTI HOMAs and GUNDALA SHAANTI (గుండాల శాంతి) These functions should be performed. In some other cases also these should be done. Sometimes suppose the child takes birth with problems in horoscope, the scriptures and elders say that we have to do GUNDALA SHANTI and santi homas. Or the parents of the child they also can perform them and mostly keeping the priests they have to do all these. Shanti Homas and Nakshatra Japas on those days and other days also on any auspicious day to remove those gandas. These Homas will remove the defects, graha doshas will be removed, good health will come to the baby. They should do plenty of annadaana on those days when they do this Nakshatra Japa and this Shanti Homa. They should feed as many people as possible and donate to brahmins to their satisfaction and get their whole-hearted blessings to remove these doshas and the stars. This very effective Jaata karma removes all the defects and brings prosperity.

2 replies on “SHODAS’A SAMSKAARAAS”

I don’t even know how I finished up right here, but I thought this submit was once great. I don’t recognize who you’re however certainly you’re going to a well-known blogger when you are not already 😉 Cheers!

I precisely needed to appreciate you again. I do not know the things that I would have created without the recommendations revealed by you relating to that topic. It has been a real challenging dilemma for me personally, nevertheless looking at this specialized form you processed the issue forced me to cry over joy. Extremely thankful for the information and trust you find out what a great job you’re providing educating most people through your website. I am sure you have never encountered any of us.

SHODAS’A SAMSKAARAAS.

2 replies on “SHODAS’A SAMSKAARAAS”

Leave a Reply Cancel reply